Wyższe Seminarium Duchowne w Tarnowie

---

Historia

Początek działalności seminarium ma swoje źródła w bullê papieską Piusa VII „Studium paterni affectus”, która została wydana 20 września 1821 roku. W tym dokumencie papież ogłosił erygowanie diecezji tynieckiej oraz polecił nowemu biskupowi Grzegorzowi Tomaszowi Zieglerowi (1822–1827) zorganizowanie seminarium duchownego, które miało zaspokajać potrzeby edukacyjne tej diecezji.

Bulla erekcyjna nakładała zobowiązanie do „utworzenia seminarium pod wolnym zarządem biskupa, celem kształcenia i wychowywania młodzieńców do służby Bożej w liczbie 60 lub więcej, w zależności od potrzeb diecezji”. W związku z tym, rok 1821 jest uznawany za początek historii seminarium, jakkolwiek to pierwsi alumni zamieszkali w Bochni dopiero w roku następnym. W tym czasie biskup zwołał alumnów czwartego kursu, aby ostatni rok studiów spędzili pod jego opieką.

W roku 1826 siedziba biskupstwa została przeniesiona do Tarnowa, gdzie zapadła decyzja o budowie osobnego gmachu dla potrzeb seminarium. Kamień węgielny został poświęcony 8 września 1835 roku przez biskupa Franciszka de Paula Pisztek (1832–1836), a dwa lata później, 1 września 1838 roku, biskup Franciszek Zachariasiewicz (1836–1840) dokonał poświęcenia i otwarcia nowo wybudowanego gmachu.

Niestety, na początku hitlerowskiej okupacji, 9 września 1939 roku, budynek został zarekwirowany przez okupantów w celu wykorzystania go do celów administracyjnych. Po zakończeniu II wojny światowej, część obiektu została zajęta przez władze komunistyczne na siedzibę starostwa.

W 1993 roku biskup tarnowski Józef Życiński zainicjował prace budowlane przy nowym Domu Alumna, które kontynuował i zakończył jego następca, biskup Wiktor Skworc.

Rektorzy

Rektorzy Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie pełnili ważną rolę w kierowaniu i kształtowaniu duchowego oblicza tej instytucji. Poniżej przedstawiamy chronologiczny spis osób, które sprawowały tę funkcję:

• ks. Andrzej Rainer 1822–1834,
• ks. Andrzej Ostrawski 1834–1837,
• ks. Michał Król 1837–1845, 1848–1850,
• ks. Paweł Bogusz 1845–1847,
• ks. Jan Mika 1850–1852,
• ks. Jan Giełdanowski 1852–1856,
• ks. Marcin Leśniak 1856–1885,
• ks. Alojzy Góralik 1885–1888,
• ks. Józef Bąba 1888–1904,
• ks. Stanisław Dutkiewicz 1904–1921,
• bp Edward Komar 1921–1936,
• bł. ks. Roman Sitko 1936–1941,
• ks. Władysław Węgiel 1941–1962,
• ks. Józef Pasterski 1962–1963,
• ks. Władysław Świder 1963–1966,
• ks. Franciszek Gawlik 1966–1973,
• ks. Stanisław Rosa 1973–1991,
• ks. Alojzy Drożdż 1991–1998,
• abp Stanisław Budzik 1998–2004,
• bp Wiesław Lechowicz 2004–2008,
• ks. dr Jacek Nowak 2008–2014,
• ks. dr hab. Andrzej Michalik 2014–2019,
• ks. dr Jacek Soprych (od 2019).

Wszyscy ci rektorzy przyczynili się do formowania akademickiego i duchowego wymiaru seminarium, pozostawiając po sobie istotne dziedzictwo.

Prorektorzy

W ciągu swojej historii, Wyższe Seminarium Duchowne w Tarnowie miało wielu prorektorów, których kadencje pokazują bogatą tradycję tej instytucji. Poniżej znajduje się lista osób, które pełniły tę zaszczytną funkcję:

• ks. Józef E. Matuziński 1838–1843,
• ks. Jan Giełdanowski 1844–1852,
• ks. Jan Rybarski 1853–1859,
• ks. Jan Fąferko 1859–1870,
• ks. Stanisław Walczyński 1871–1873,
• ks. Franciszek Szurmiak 1874–1878,
• ks. Klemens Radwański 1879–1886,
• ks. Jan Jaworski 1886–1887,
• ks. Walenty Gadowski 1888–1891,
• ks. Franciszek Kahl 1891–1893,
• ks. Józef Mrugacz 1893–1897,
• ks. Adam Frączkiewicz 1897–1901,
• ks. Alojzy Nalepa 1901–1903,
• ks. Michał Rec 1903–1913,
• ks. Franciszek Paryło 1913–1917,
• ks. Wojciech Orzech 1917–1919,
• ks. Antoni Gawenda 1919–1922,
• ks. Jan Rzepka 1922–1928,
• ks. Józef Barszcz 1928–1929,
• ks. Franciszek Goc 1929–1936,
• ks. Władysław Węgiel 1936–1941,
• ks. Stanisław Łach 1945–1952,
• ks. Piotr Bednarczyk 1960–1963,
• ks. Stanisław Rosa 1966–1973,
• ks. Bolesław Margański 1973–1991,
• ks. Antoni Koterla 1990–1998,
• ks. Adam Kokoszka 1991–1999,
• ks. Andrzej Michalik 1999–2006,
• ks. dr Jacek Nowak 2006–2008,
• ks. dr Leszek Rojowski 2008–2018,
• ks. dr Andrzej Dudek 2018–2019,
• ks. dr Paweł Bogaczyk 2019–2023,
• ks. mgr lic. Lesław Wąchała (od 2023).

Absolwenci

Absolwenci Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie mają bogatą historię, która obejmuje szereg znaczących postaci. Wśród nich znajdują się osoby, które wniosły istotny wkład w życie religijne i akademickie.

Oto niektóre z wybitnych postaci, które ukończyły to seminarium:

Imię i nazwisko	Lata życia	Dokonania lub pełnione funkcje
ks. Jan Wiślicki	1879–1944	kanonista, dziekan Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
bł. ks. Roman Sitko	1880–1942	Błogosławiony Męczennik z II wojny światowej, infułat diecezji tarnowskiej, rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie
ks. Piotr Stach	1886–1961	teolog, biblista, profesor uniwersytetu
Sługa Boży ks. Stanisław Szulmiński	1894–1941	pallotyn, teolog orientalista, ojciec duchowny oraz profesor w Wyższym Seminarium Duchownym w Ołtarzewie
bp Karol Pękala	1902–1968	biskup pomocniczy tarnowski w latach 1946–1968
ks. bp Jan Obłąk	1913–1988	biskup warmiński
Sługa Boży ks. Ferdynand Machay	1914–1940	filipin
bp Piotr Bednarczyk	1914–2001	biskup pomocniczy tarnowski w latach 1968–1991
bp Józef Gucwa	1923–2004	biskup pomocniczy tarnowski w latach 1969–1999
ks. Stanisław Rosa	1925–2011	infułat diecezji tarnowskiej, rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie
ks. Jan Dudziak	1928–2003	kapłan diecezji tarnowskiej, scholastyk Kapituły Kolegiackiej w Nowym Sączu, wykładowca w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie, profesor prawa kanonicznego, wykładowca na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie oraz Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu
bp Władysław Bobowski	1932–	biskup pomocniczy tarnowski w latach 1974–2009
ks. Michał Heller	1936–	kosmolog, laureat Nagrody Templetona, pierwszy dziekan Wydziału Teologicznego w Tarnowie, profesor filozofii na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, pracownik Watykańskiego Obserwatorium Astronomicznego, kierownik Ośrodka Badań Interdyscyplinarnych, członek Papieskiej Akademii Nauk
bp Jan Styrna	1941–2022	biskup pomocniczy tarnowski w latach 1991–2003, biskup diecezjalny elbląski w latach 2003–2014
ks. Tadeusz Dłubacz	1946–1999	duchowny Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego, pułkownik WP, w latach 1995–1999 kapelan przy urzędzie Prezydenta RP
abp Henryk Nowacki	1946–	nuncjusz apostolski w Szwecji i Islandii
abp Zygmunt Zimowski	1949–2016	przewodniczący Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia
abp Stanisław Budzik	1952–	sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski, biskup pomocniczy tarnowski w latach 2004–2011, były rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie w latach 1998–2004, arcybiskup metropolita lubelski
bp Jan Piotrowski	1953–	misjonarz, biskup pomocniczy diecezji tarnowskiej w latach 2013–2014, biskup kielecki od 2014
bp. Stanisław Salaterski	1954–	biskup pomocniczy diecezji tarnowskiej od 2013
ks. Jan Czuba	1959–1998	misjonarz męczennik
ks. Józef Kloch	1959–	były rzecznik prasowy Konferencji Episkopatu Polski
bp Wiesław Lechowicz	1962–	biskup pomocniczy tarnowski, były prefekt oraz rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie
bp Andrzej Jeż	1963–	biskup pomocniczy tarnowski (2009-2012), biskup diecezjalny tarnowski od 2012, były ojciec duchowny w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie
bp Mirosław Gucwa	1963–	biskup diecezjalny Bouar od 2018
bp Janusz Kaleta	1964–	biskup Karagandy w latach 2011–2014
bp Artur Ważny	1966–	biskup pomocniczy diecezji tarnowskiej od 2021
bp Leszek Leszkiewicz	1970–	misjonarz, prefekt w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie, biskup pomocniczy diecezji tarnowskiej od 2015

---

Oceń: Wyższe Seminarium Duchowne w Tarnowie

---