Henryk Frist był wybitnym przedstawicielem społeczności żydowskiej, żyjącym w XIX i XX wieku. Urodził się w 1855 roku w Tarnowie, a swoje życie zawodowe związał z różnorodnymi działalnościami handlowymi i wydawniczymi.
Jako kupiec i przedsiębiorca, Frist odegrał znaczącą rolę w rozwoju lokalnej gospodarki, a jego działalność przyczyniła się do rozkwitu licznych przedsięwzięć gospodarczych. Zmarł 11 grudnia 1921 roku w Krakowie, pozostawiając po sobie trwały ślad w historii regionu.
Życiorys
Henryk Frist przyszedł na świat w 1855 roku w Tarnowie. Jego rodzina podjęła decyzję o przeprowadzce do Krakowa, gdzie w 1875 roku nabyła kamienicę przy ulicy Floriańskiej. Tam Henryk rozpoczął działalność handlową, oferując przybory szkolne oraz ramy do obrazów. Wkrótce potem zajął się promowaniem polskiej sztuki graficznej, zwracając się w stronę druku i sprzedaży ilustrowanych pocztówek o artystycznym charakterze.
Jego działalność osiągnęła poziom, który umożliwił mu konkurencję z zagranicznymi wydawcami. Pasjonował się malarstwem i rzeźbą, a jego wysiłki obejmowały wydawanie reprodukcji znanych dzieł, takich jak obrazy Wojciecha Kossaka, Jan Styka oraz Jan Matejko. W jego portfolio znalazły się również reprodukcje albumowe dzieł Jacka Malczewskiego, takie jak Zatruta studnia, a także Pięć zmysłów autorstwa Piotra Stachiewicza i Jana Pietrzyckiego. Frist opracował także albumy dotyczące Wawelu oraz historii Krakowa, jak również albumy poświęcone Stanisławowi Tondosowi.
Według różnych wersji, to w 1882 lub 1885 roku Henryk Frist założył Salon Malarzy Polskich w Krakowie, który funkcjonował przy ulicy Floriańskiej 37. Miejsce to stawało się pierwszym w Polsce salonem sztuki, a Frist nie tylko promował dzieła malarskie, lecz również zajmował się wydawaniem pocztówek i widokówek, które ukazywały reprodukcje różnych dzieł, treści patriotyczne oraz pejzaże miast. Poza tym, prowadził handel i wycenę dzieł sztuki oraz księgarnię.
W życiu prywatnym Henryk ożenił się z Gitlą (znaną także jako Gusta), córką antykwariusza Jakuba Mendla Himmelblaua. Jego życie zakończyło się 11 grudnia 1921 roku w Krakowie, a dzień później miała miejsce ceremonia pogrzebowa.
Henryk Frist doczekał się synów, w tym Juliusza, który był prawnikiem, oraz Józefa, a także jeszcze jednego syna, okulisty. Juliusza i Józef Fristowie, po śmierci ojca, przejęli Salon Malarzy Polskich i kontynuowali działalność w zakresie reprodukcji dzieł graficznych, prowadząc przedsiębiorstwo Akropol. Niestety, obaj stracili życie podczas II wojny światowej; Juliusz i jego rodzina zostali zamordowani przez Niemców, a Józef z rodziną deportowani przez Sowietów na wschód, gdzie zmarł na Syberii.
W 2018 roku na rynku krakowskim ukazała się publikacja zatytułowana Salon malarzy polskich Henryka Frista (1885-1939), która szczegółowo przedstawia dorobek wydawniczy rodzinnej firmy Fristów. Książka jest dziełem autorów Aleksandra B. Skotnickiego i Marka Sosenko.
Przypisy
- Adriana Zalewska-Wąsowicz, Łukasz Grzyb: Zbiory. muzeum.nysa.pl. [dostęp 05.04.2021 r.]
- Salon malarzy polskich Henryka Frista (1885-1939). religijna.pl. [dostęp 05.04.2021 r.]
- Salon Malarzy Polskich, Henryk Frist i Spółka w Krakowie. sztetl.org.pl. [dostęp 05.04.2021 r.]
- Victims/individuals. Juliusz Frist. yvng.yadvashem.org. [dostęp 05.04.2021 r.]
- Łukasz Tomasz Sroka: Żydzi w Krakowie. Studium o elicie miasta 1850–1918. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2008, s. 138.
- Krakowskie judaica: Eugeniusz Duda. Kraków: Wydawnictwo PPTK, 1991, s. 52.
- Eugeniusz Duda: A Guide to Jewish Cracow. Kraków: Jewish Information and Tourist Bureau, 1990, s. 60.
- Nekrolog / Zmarli. „Nowy Dziennik”. Nr 328, s. 5, 15.12.1921 r.
- Z kroniki pośmiertnej. „Nowości Illustrowane”. Nr 53, s. 11, 31.12.1921 r.
- Zawiadomienie. „Nowy Dziennik”. Nr 327, s. 5, 14.12.1921 r.
- Our Journey 1991 ↓, s. 14, 15.
- Our Journey 1991 ↓, s. 16.
- Our Journey 1991 ↓, s. 19.
- Our Journey 1991 ↓, s. 22-23, 28, 30, 40, 43, 51, 156-157, 281.
Pozostali ludzie w kategorii "Przedsiębiorczość i ekonomia":
Józef Bobrowski | Jerzy Mazgaj | Michal Hornstein | Łukasz Nosek | Grzegorz BłażewiczOceń: Henryk Frist