Park Niepodległości Miasta Tarnowa im. Romana Księcia Sanguszki powstańca 1831 roku – Sybiraka

---

Lokalizacja

Park zlokalizowany jest w południowej części Tarnowa, w dzielnicy Gumniska, położony na północnych zboczach Góry Świętego Marcina. Dojazd do niego możliwy jest z centrum miasta przez aleję Tarnowskich.

Patron

W parku, którego patronem jest książę Roman Stanisław Sanguszko, żyjący w latach 1800–1881, odnajdujemy osobę głęboko związaną z historią Polski. Przez swoje działania oraz oddanie sprawie niepodległości, stał się on nie tylko patriotą, ale także osobą zapamiętaną przez pokolenia.

Książę Roman Sanguszko, herbu Pogoń Litewska, był uczestnikiem powstania listopadowego, za co został odznaczony złotym krzyżem Orderu Virtuti Militari. Jednak jego walka o wolność miała poważne konsekwencje – po udziale w powstaniu skazany został na utratę szlacheckiego tytułu oraz majątku, a ponadto zesłany na Syberię.

Podczas zesłania najpierw trafił do Tobolska, a następnie został wysłany na Kaukaz, gdzie zmuszony był do odbywania przymusowej służby w armii carskiej. Jego życie na zesłaniu było pełne wyzwań i cierpień. Po wielu latach, mimo wyraźnych negatywnych skutków zdrowotnych, udało mu się wrócić do rodzinnej Sławuty.

Po powrocie do kraju, książę zajął się działalnością gospodarczą na Wołyniu, gdzie dążył do odbudowy swojego życia. Jako miłośnik koni, stał się również hodowcą arabskich ras, co świadczy o jego pasji oraz oddaniu do pracy z tymi majestatycznymi zwierzętami.

Historia

Historia parku, który otacza tarnowski zamek, rozpoczęła się w latach 30. XX wieku. W 1938 roku książę Roman Władysław Sanguszko, pragnąc uczcić 20. rocznicę niepodległości Polski, postanowił przekazać miastu zalesiony teren o powierzchni około 17 ha, w skład którego wchodziły również ruiny zamku usytuowanego na Górze św. Marcina. 10 listopada 1938 roku, podczas szczególnej sesji Rady Miejskiej w Tarnowie, miało miejsce oficjalne przekazanie tego daru. Niestety, z nieznanych przyczyn nie sporządzono aktu notarialnego, co wpłynęło na dalsze losy parku. Książę życzył sobie, aby na przekazywanym obszarze powstał park z nazwą „Park Niepodległości Miasta Tarnowa im. Romana Księcia Sanguszki powstańca 1831 roku – Sybiraka”.

W 1939 roku ruszyły prace archeologiczne, które ujawniły fundamenty zamku oraz pozostałości wieży. Niestety, wybuch II wojny światowej znacząco przerwał działania związane z tworzeniem parku. Po zakończeniu konfliktu zbrojnego, las na Górze św. Marcina został upaństwowiony, stając się częścią Lasów Państwowych. W 1963 roku teren ten przeszedł w ręce Miejskiej Rady Narodowej w Tarnowie, a prace archeologiczne wznowiono, choć szybko je przerwano, aby kontynuować na przełomie lat 70. i 80. XX wieku.

Owoce tych działań przyczyniły się do zagospodarowania lasu komunalnego na rekreacyjne miejsce dla mieszkańców Tarnowa. W kolejnych latach w obrębie parku, wzdłuż krawędzi lasu, zrealizowano różnorodne inwestycje, w tym letnią pływalnię, kręgielnię, skocznię narciarską K-30 oraz wyciąg narciarski. W lesie powstały także plac zabaw oraz restauracja, co uczyniło ten teren bardziej atrakcyjnym dla odwiedzających.

W 2018 roku, na mocy uchwały Rady Miejskiej, zmieniono nazwę parku z Park na Górze Świętego Marcina na Park Niepodległości Miasta Tarnowa im. Romana Księcia Sanguszki powstańca 1831 roku – Sybiraka, co nadało mu nową tożsamość oraz podkreśliło jego historyczne znaczenie.

Charakterystyka

Park na Górze św. Marcina wyróżnia się leśnym charakterem, zajmując obszar o powierzchni 35,361 ha. Znajduje się na północnym stoku wzniesienia, co dodaje mu malowniczości. Rośnie tam typowy dla buczyny karpackiej las wyżynny, który cechuje się wysokim stopniem naturalności. Najstarsze drzewa w tym parku mają od 110 do 120 lat.

W drzewostanie parku dominują okazałe buki, obok rosną dęby, jawory, jodły, wiązy, jesiony oraz modrzewie. Można tam także spotkać kwitnący bluszcz pospolity, który dodaje kolorytu tej leśnej przestrzeni. Co ciekawe, w tym miejscu można zaobserwować kilka gatunków dzięciołów, w tym podlegającego ścisłej ochronie dzięcioła czarnego. Ponadto, park jest domem dla różnych gatunków zwierząt, takich jak borsuki, sarny, lisy, a także mniejsze kręgowce jak zaskrońce, a rzadko także rzekotki drzewne i traszki karpackie.

Na terenie parku wytyczono sieć ścieżek, które umożliwiają zarówno piesze wędrówki, jak i jazdę na rowerze górskim. Blisko placu zabaw dla dzieci znajduje się mały, wybrukowany plac, na którym stoi głaz upamiętniający młodych Polaków zamordowanych tu przez niemieckich faszystów w dniu 23 grudnia 1939 roku. Na głazie umieszczona jest inskrypcja:

„Przechodniu wspomnij tamte dni pełne grozy, a ty młody przynajmniej uzmysłów sobie te dni, w których ginęli ludzie dla twojego szczęścia i dobra oraz pokoju dla przyszłych pokoleń”.

---

Oceń: Park Niepodległości Miasta Tarnowa im. Romana Księcia Sanguszki powstańca 1831 roku – Sybiraka

---