Planty im. Józefa Jakubowskiego, znane także jako Planty Kolejowe, to urokliwy park miejski, który jest jednocześnie powierzchniowym pomnikiem przyrody w Tarnowie. Ten zielony obszar pełni nie tylko funkcję rekreacyjną, ale jest także istotnym elementem lokalnej kultury oraz historii.
Warto zaznaczyć, że Planty te są częścią zespołu urbanistycznego, który został wpisany do rejestru zabytków. Ich znaczenie wzrasta dzięki bliskiemu sąsiedztwu z tarnowskim dworcem kolejowym, co sprawia, że stanowią ważny punkt w kontekście turystycznym i społecznym miasta.
Lokalizacja
Planty im. Józefa Jakubowskiego usytuowane są w samym sercu Tarnowa, w malowniczym województwie małopolskim. To miejsce znajduje się w obrębie ulic: Krakowskiej, Dworcowej oraz na pl. Dworcowym, w historycznym rejonie znanym jako Strusina. Warto dodać, że Planty sąsiadują z stadionem Miejskiego Klubu Sportowego Tarnovia, co dodatkowo podkreśla ich atrakcyjność jako miejsca rekreacji oraz spacerów.
Patron
Od 2004 roku tarnowskie planty przyjęły imię Józefa Jakubowskiego, który żył w latach 1861–1942. Był to utalentowany prawnik, zapalony podróżnik oraz zaangażowany działacz społeczny. Józef Jakubowski był nie tylko inicjatorem założenia plant miejskich, ale również twórcą Muzeum Miejskiego w Tarnowie, które stanowi ważny element dziedzictwa kulturowego tego regionu.
Historia
Historia tarnowskich plant sięga drugiej połowy XIX wieku, a ich początek wiąże się z terenami zielonymi przy browarze książąt Sanguszków. Początkowo miejsce to było ogólnodostępne, a mieszkańcy Tarnowa określali je mianem plant książęcych.
W roku 1872 odbyła się na plantach okręgowa wystawa rolnicza, co przyczyniło się do ich popularności. Niemniej jednak, z biegiem lat zaniedbane tereny zaczęły zarastać, a ich reputacja uległa pogorszeniu. W latach 80. XIX wieku planty były uznawane za przestrzeń niebezpieczną, okupowaną przez podejrzane towarzystwa i klientów browarnianej piwiarni.
W 1889 roku planty przeszły pod zarząd miasta, zyskały też nowe nazewnictwo – zaczęto je nazywać miejskimi lub kolejowymi. Zatrudniono ogrodników, wytyczono alejki, a zaniedbany staw, który znajdował się w miejscu dzisiejszego stadionu Tarnovii, został zasypany. Pomimo wysiłków, nadal wydawały się być nieprzyjazne dla mieszkańców.
Przełomowa chwila miała miejsce osiem lat później, gdy o plantach zaczęto pisać w tygodniku „Pogoń”. Po tej interwencji teren przekazano w ręce Ignacego Przybyłkiewicza, który był kluczową postacią tarnowskiego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” oraz organizatorem korpusów wakacyjnych.
Dzięki staraniom Przybyłkiewicza na miejscu zasypanego stawu wybudowano boisko sportowe, a pokazy uczestników korpusów zaczęły przyciągać publiczność. Planty ożyły ponownie, a boisko zaczęto nazywać parkiem Przybyłkiewicza po jego śmierci w 1898 roku.
Okres międzywojenny przyniósł parkowi metalowe ogrodzenie. W 1929 roku na plantach zasadzono dąb wolności, a wydarzenie to uświetniono tablicą, która brzmiała: „Dąb zasadzony w dziesiątą rocznicę odrodzenia Polski”. Niestety, drzewo nie przetrwało do naszych czasów, jednak w 2000 roku w pobliżu pozostałości pnia posadzono nowy dąb.
W 1993 roku planty zostały uznane za powierzchniowy pomnik przyrody przez wojewodę tarnowskiego, a w 2003 roku Rada Miasta Tarnowa ogłosiła je parkiem gminnym. W 2004 roku uczniowie Zespołu Szkół Budowlanych w Tarnowie w ramach praktyk wybrukowali alejki.
Charakterystyka
Park o nazwie Planty im. Józefa Jakubowskiego wyróżnia się powierzchnią wynoszącą 2,28 ha. Na terenie parku znajdują się wybrukowane alejki, które zostały zrealizowane z betonowej kostki, co ułatwia poruszanie się po parku. Wzdłuż tych ścieżek zamontowano ławki, na których można odpocząć, oraz oświetlenie, które zapewnia bezpieczeństwo w wieczornych godzinach.
Park jest ogólnodostępny przez całą dobę, co czyni go doskonałym miejscem do rekreacji o każdej porze dnia. W jego starodrzewie dominują różnorodne drzewa liściaste, wśród których można spotkać wiele cennych gatunków. Najbardziej okazałymi okazami są potężne kasztanowce, a także wiekowa surmia z grubymi gałęziami, które często uginają się pod własnym ciężarem i opierają o ziemię.
Warto również zwrócić uwagę na egzotyczny sumak octowiec, który płożą się po trawie, dodając parku nie tylko estetyki, ale również różnorodności biologicznej. W koronach drzew żyje wiele ptaków, wśród których najliczniej występują gawrony, kawki oraz wrony, tworząc wspaniałe tło dźwiękowe tego miejsca.
Przypisy
- Józef Kazimierz Jakubowski [online], Muzeum Okręgowe w Tarnowie, 09.01.2018 r. [dostęp 30.11.2020 r.]
- a b c d Planty Kolejowe [online], Tarnów [dostęp 11.11.2020 r.]
- a b Parki w Tarnowie – Tarnów [online], archive.vn, 26.09.2020 r. [dostęp 11.11.2020 r.]
- a b c Zielone perły Tarnowa – Planty kolejowe – TarnowskieInfo.pl [online], www.tarnowskieinfo.pl [dostęp 11.11.2020 r.]
- Planty kolejowe uległy metamorfozie. – Tarnów w internecie – Tarnow.net.pl – Informacje, gospodarka, rozrywka. [online], tarnow.net.pl [dostęp 11.11.2020 r.]
- „Ptasi problem” także w Tarnowie [online], Onet Wiadomości, 24.08.2012 r. [dostęp 01.12.2020 r.]
- WiesławW. Ziobro WiesławW., Jak miasto przegrało z… gawronem, TEMI [online], 23.10.2012 r. [dostęp 01.12.2020 r.]
- Rejestr zabytków województwa małopolskiego, A- 80 z dnia 01.12.1975 r.
- „Wadomości Sokole” Okręgu III. Dzielnicy krakowskiej. Nr. 18. Tarnów 28.10.1926 r.
- MarekM. Kaczanowski MarekM., PiotrP. Zieliński PiotrP., ZIELONE PERŁY TARNOWA – Planty Kolejowe, Gmina Miasta Tarnowa, 2003 r. Brak numerów stron w książce
Pozostałe obiekty w kategorii "Parki":
Park Piaskówka w Tarnowie | Park Sanguszków w Tarnowie | Park Niepodległości Miasta Tarnowa im. Romana Księcia Sanguszki powstańca 1831 roku – Sybiraka | Park Strzelecki w TarnowieOceń: Planty im. Józefa Jakubowskiego w Tarnowie