Felicia Langer

---

Życiorys

Wczesne lata

Felicia Langer przyszła na świat w 1930 roku w Tarnowie, w rodzinie żydowskiej. Już w 1939 roku, kiedy to Niemcy rozpoczęli swoją inwazję, część jej bliskich zdecydowała się na ucieczkę do Związku Radzieckiego, podczas gdy pozostali członkowie rodziny zginęli tragicznie w Holokauście. Niestety, jej ojciec, po trafił do stalinowskiego łagru w ZSRR, zmarł w tamtym okropnym miejscu.

Po zakończeniu II wojny światowej powróciła do Polski. W 1949 roku we Wrocławiu poślubiła Mieczysława Langera (1927–2015), który był jedynym członkiem jej rodziny, który przeżył czas wojennej zawieruchy.

Izrael

W 1950 roku, Langerowie podjęli decyzję o emigracji do Izraela, gdzie ich życie przybrało nowy kierunek. W 1953 roku na świat przyszedł ich syn. W 1959 roku Felicia rozpoczęła studia prawnicze na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, a w 1965 roku uzyskała dyplom, po czym rozpoczęła praktykę jako adwokat. Zaczynając angażować się w politykę, postrzegała wojnę sześciodniową w 1967 roku jako kluczowy moment w swoim życiu, co wpłynęło na jej dalsze działania.

Posiadając niezwykłą odwagę, Langer stała się pierwszym izraelskim adwokatem, który podjął się ochrony prawnej Palestyńczyków, którzy znajdowali się na terytoriach okupowanych przez Izrael, uczestnicząc w procesach przed sądami wojskowymi. Przez 23 lata pracy adwokackiej, jej sukcesy przed izraelskimi sądami były skromne, a w 1977 roku Ministerstwo Obrony Izraela, po licznych naciskach, odebrało jej licencję na obronę Palestyńczyków w wyjątkowych sytuacjach. W praktyce oznaczało to, że nie mogła reprezentować obdżektorów, a także często sądy odmawiały jej obecności na rozprawach z powodów związanych z bezpieczeństwem.

Choć nie odebrano jej prawa do występowania w sądach wojskowych, ograniczenia, jakie nałożono, były ogromne. W 1979 roku zdobyła sławę w trakcie głośnego procesu burmistrza Nablusa, Bassama Szaki, oskarżonego o podżeganie do terroryzmu. Dzięki umiejętnej obronie Langer, Sąd Najwyższy uchylił wcześniejszy nakaz wydalenia.

Felicja była zaangażowana w działalność Izraelskiej Ligi Praw Człowieka, pełniąc funkcję wiceprezesa. Dodatkowo, wspierała pro-palestyńską, antysyjonistyczną oraz komunistyczną partię Nowa Lista Komunistyczna (Rakach), biorąc aktywny udział w jej kierownictwie. Jednakże, po sporze dotyczących przyszłości partii, zdecydowała się na odejście w 1990 roku. Wkrótce potem zamknęła swoją kancelarię i, razem z mężem, emigrowała do Niemiec. W jednym z wywiadów dla „Washington Post” podkreśliła, że powodem ich wyjazdu była niemożność zapewnienia Palestyńczykom sprawiedliwości w Izraelu.

Niemcy

Od 1990 roku Langer osiedliła się w Niemczech, a w 2008 roku przyjęła obywatelstwo niemieckie, przechodząc naturalizację bez rezygnacji z obywatelstwa izraelskiego, co jest zazwyczaj wymagane w takich przypadkach. Ostatnie lata swojego życia spędziła w Tybindze, gdzie wykładała na uniwersytetach w Bremie i Kassel, dzieląc się swoją wiedzą i doświadczeniem.

Dodatkowo, była patronką stowarzyszenia Dzieci-uchodźcy w Libanie (Flüchtlingskinder im Libanon), które wspierało uchodźców palestyńskich. Od marca 2009 roku działała w Trybunale Russella ds. Palestyny, organizacji pozarządowej zaangażowanej w pomoc dla Palestyńczyków.

Poglądy polityczne

Felicia Langer w swoich publikacjach oraz wystąpieniach, a także w licznych wywiadach, ostro krytykowała politykę Izraela wobec palestyńskich terytoriów okupowanych. Jej opinia, iż Izrael stworzył tak liczne osiedla żydowskie, że można to traktować jako formę aneksji, miała znaczący wpływ na postrzeganie sytuacji.

Podkreślała także, że rozbudowa osiedli negatywnie wpływa na wszelkie możliwe rozwiązania pokojowe, które opierają się na idei dwóch państw. Langer domagała się całkowitego wycofania Izraela z terenów zajętych w 1967 roku oraz uznania prawa do powrotu dla wszystkich potomków uchodźców palestyńskich.

W 1990 roku za swoje działania na rzecz praw Palestyńczyków została uhonorowana prestiżową nagrodą Right Livelihood Award. Langer w swojej retoryce często nazywa Izrael „państwem współczesnego Apartheidu”, co wzbudza kontrowersje oraz dyskusje w społeczności międzynarodowej.

W 2002 roku, w trakcie dyskusji na temat palestyńskiej kampanii terrorystycznej, przyznała, że choć nie można ignorować takich działań, to jednak wskazywała, że polityka Izraela przyczyniła się do ich powstania. Jej stanowisko zyskało wsparcie w kontekście wypowiedzi wiceprzewodniczącego FDP, Jürgena Möllemanna, który opisał selektywną eliminację osób uznawanych za terrorystów przez izraelskie siły bezpieczeństwa jako formę „państwowego terroryzmu”.

W 2003 roku napisała przedmowę do książki Jamala Karsliego, a w 2005 roku została laureatką nagrody Ericha Mühsama za konsekwentne działania na rzecz praw człowieka narodu palestyńskiego.

W 2009 roku „Nürnberger Nachrichten” podał, że Langer porównała izraelskie obiekty wojskowe do obozów koncentracyjnych. Jednakże, sama Langer stanowczo zaprzeczyła, jakoby kiedykolwiek wygłaszała taką opinię. Jej działalność oraz poglądy wciąż pozostają przedmiotem intensywnej debaty i analiz.

Kontrowersje

W dniu 16 lipca 2009 roku, Felicia Langer otrzymała Krzyż Oficerski Orderu Zasługi RFN, co było wyrazem uznania dla jej długotrwałego zaangażowania w obronę praw człowieka. Uroczystość odbyła się w willi Reitzenstein, w której ówczesny prezydent Niemiec, Horst Köhler, odznaczył ją osobiście, a odznaczenie wręczył sekretarz stanu Hubert Wicker. Inicjatorką tego wyróżnienia była publicystka Evelyn Hecht-Galinski, co zostało poparte przez burmistrza Tybingi, Borisa Palmera oraz rząd Badenii-Wirtembergii.

Wydarzenie to wzbudziło wiele kontrowersji w różnych środowiskach. Krytyka pojawiła się ze strony Centralnej Rady Żydów w Niemczech, nowojorskiego American Jewish Committee oraz niektórych gmin żydowskich. Przykładowo, Henryk Broder zasugerował, że prezydent Niemiec mógł nie być świadomy antyizraelskich wypowiedzi Langer, które mogły wpłynąć na decyzję o odznaczeniu. Dodatkowo, wiceprzewodniczący Centralnej Rady Żydów, Dieter Graumann, opisał Langer jako osobę „zawodowo, chronicznie i obsesyjnie zajmującą się demonizowaniem Izraela”.

Wobec tej sytuacji, kilka znanych osobistości takich jak Arno Lustiger, Ralph Giordano oraz Arno Hamburger, zapowiedziało zwrócenie swoich odznaczeń, jeśli Langer nie zostanie pozbawiona swojego. Ostatecznie, jedynie Arno Hamburger zrealizował tę deklarację. Również Motke Szomrat, izraelski przewodnik i działacz na rzecz pojednania, postanowił oddać swoje odznaczenie, tłumacząc to poparciem Langer dla kontrowersyjnych wypowiedzi Mahmuda Ahmadineżada, co jednak sama laureatka zdecydowanie odrzuciła.

Decyzja o przyznaniu Langer odznaczenia spotkała się z krytyką ze strony izraelskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, które uznało, że laureatka wspiera „siły promujące przemoc oraz ekstremizm”. W podobny sposób, pedagog Micha Brumlik ocenił argumenty Langer za zbyt jednostronne, a jej porównanie izraelskiej polityki do holokaustu za absurdalne, podkreślając, że wskazywanie tylko na Izrael jako winnego obecnej sytuacji w regionie, może być postrzegane jako antysemickie. Mimo to, Brumlik przyznał, że Langer zasługuje na uznanie za to, iż zwraca uwagę na naruszenia praw człowieka wśród arabskiej ludności okupowanego Zachodniego Brzegu Jordanu.

Boris Palmer oraz rząd Badenii-Wirtembergii bronili swojej decyzji, wskazując, że medal honoruje dokonania Langer, a nie jej poglądy. Podczas ceremonii wręczenia, Palmer określił kampanię przeciwko Langer jako oszczerczą, mającą na celu stłumienie krytyki wobec Izraela. Langer sama wyraziła przekonanie, że jej krytyka Izraela jest działaniem korzystnym zarówno dla Palestyńczyków, jak i dla samego narodu izraelskiego.

Pisma

Felicia Langer jest autorką, której twórczość obfituje w ważne i poruszające dzieła. Poniżej znajduje się zestawienie jej publikacji, które ukazują różnorodność tematów oraz głębię jej myśli.

• Die Zeit der Steine. Przekład z hebrajskiego. Lamuv, Göttingen 1989, ISBN 978-3-88977-379-1,
• Zorn und Hoffnung. Przekład z hebrajskiego. Lamuv, Göttingen 1991, ISBN 3-88977-440-7,
• Brücke der Träume. Eine Israelin geht nach Deutschland. Przekład z hebrajskiego. Lamuv, Göttingen 1994, ISBN 3-88977-385-0,
• Wo Hass keine Grenzen kennt: eine Anklageschrift. Przekład z hebrajskiego i angielskiego. Lamuv, Göttingen 1995, ISBN 3-88977-397-4,
• «Laßt uns wie Menschen leben!» Schein und Wirklichkeit in Palästina. Przekład z hebrajskiego i angielskiego. Lamuv, Göttingen 1999, ISBN 3-88977-538-1,
• Miecius später Bericht: eine Jugend zwischen Getto und Theresienstadt. Przekład z hebrajskiego. Lamuv, Göttingen 1999, ISBN 3-88977-539-X,
• Quo vadis, Israel? Die neue Intifada der Palästinenser. Przekład z angielskiego. Lamuv, Göttingen 2001, ISBN 3-88977-615-9,
• Brandherd Nahost. Oder: Die geduldete Heuchelei. Przekład z angielskiego. Lamuv, Göttingen 2004, ISBN 3-88977-644-2,
• Die Frau, die niemals schweigt. Stationen eines Lebens. Lamuv, Göttingen 2005, ISBN 3-88977-664-7,
• Die Entrechtung der Palästinenser. 40 Jahre israelische Besatzung. Przekład z angielskiego. Lamuv, Göttingen 2006, ISBN 3-88977-680-9,
• Um Hoffnung kämpfen. Lamuv, Göttingen 2008, ISBN 3-88977-688-4,
• Mit Leib und Seele – Autobiographische Notizen. Zambon-Verlag, Frankfurt am Main 2012, ISBN 978-3-88975-201-7.

Każda z tych pozycji ma swoje unikalne miejsce w literaturze i przyczynia się do ważnych dyskusji dotyczących sytuacji społeczno-politycznej w Izraelu i Palestynie, jak również osobistych doświadczeń autorki.

Nagrody

Felicia Langer, znana w izraelskim środowisku prawniczym i aktywistycznym, otrzymała szereg prestiżowych nagród, które odzwierciedlają jej zaangażowanie w obronę praw człowieka oraz walkę o sprawiedliwość społeczną.

• 1988: Hans-Litten-Preis, przyznana przez Vereinigung Demokratischer Juristinnen und Juristen,
• 1990: Right Livelihood Award,
• 1990: Honorowe obywatelstwo miasta Nazaret,
• 1991: Nagroda Brunona Kreiskiego za Wspieranie Praw Człowieka,
• 1998: Lista 50 najbardziej wpływowych kobiet Izraela, według plebiscytu czasopisma „You”,
• 2005: Erich-Mühsam-Preis, przyznana przez Erich-Mühsam-Gesellschaft,
• 2006: Menschenrechtspreis, przyznana przez Gesellschaft zum Schutz von Bürgerrecht und Menschenwürde,
• 2009: Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi RFN,
• 2012: Palestyński Order za Wyjątkowe Zasługi.

---

Oceń: Felicia Langer

---