Roman Szydłowski

Media i komunikacja

Roman Szydłowski, urodzony 27 listopada 1918 roku w Tarnowie, był znanym polskim krytykiem teatralnym oraz dziennikarzem. Zmarł 24 września 1983 roku w Warszawie. Jego działalność na polskiej scenie kulturalnej była niezwykle bogata i różnorodna.

Roman Szydłowski był doktorantem w dziedzinie prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz zdobył tytuł doktoratu nauk humanistycznych na Uniwersytecie Warszawskim. Jego wykształcenie i doświadczenie zawodowe przyniosły mu znaczące osiągnięcia w pracy jako cenzor, a także jako kierownik Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk.

Oprócz tych funkcji, Szydłowski był również kierownikiem Wydziału Propagandy KC PZPR, gdzie jego wpływ na propagowanie kultury i sztuki był widoczny. Jego wkład w polski teatr i krytykę teatralną pozostaje niezatarte do dziś.

Życiorys

Roman Szydłowski, pierwotnie znany jako Roman Szancer, to postać o niezwykłym życiorysie. Urodził się w rodzinie zasymilowanych Żydów, a jego ojciec był współwłaścicielem młyna w Tarnowie. W 1938 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, ale po wybuchu II wojny światowej jego edukacja została przerwana. Z braku karty mobilizacyjnej nie mógł wstąpić do wojska, więc wrócił do rodzinnego Tarnowa, skąd, podobnie jak inni mieszkańcy, dotarł do Lwowa.

Pomimo swoich wysiłków, nie został przyjęty na radziecki Uniwersytet Lwowski, w związku z czym podjął się nauki w lwowskiej szkole technicznej. Po odmowie przyjęcia obywatelstwa radzieckiego, otrzymał nakaz deportacji na Syberię, jednak udało mu się uciec przed transportem dzięki sfałszowanym dokumentom oraz wsparciu Mariana Eile, co pozwoliło mu pozostać w Lwowie.

Po wkroczeniu hitlerowskich wojsk Szydłowski wrócił do Tarnowa, a później przeniósł się do Warszawy, gdzie zaczął używać nazwiska Szydłowski. W stolicy starał się zdobyć wiedzę jako uczeń tajnych kompletów z zakresu prawa oraz wkrótce wszedł w krąg zakonspirowanego środowiska artystycznego. Niestety, został aresztowany przez gestapo i przez dłuższy czas więziony. Po odzyskaniu wolności, przeniósł się do Krakowa, gdzie zdołał ocalić swoich rodziców z tarnowskiego getta.

W 1945 roku, po zakończeniu wojny, rozpoczął pracę w Milicji Obywatelskiej, a wkrótce przystąpił do Polskiej Partii Robotniczej, która później przekształciła się w PZPR. W wyniku ukończenia szkoleń partyjnych objął funkcję w cenzurze, a następnie kierował działem propagandy w urzędzie wojewódzkim oraz był wiceprzewodniczącym krakowskiego oddziału Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.

W swojej karierze związanej z mediami, Szydłowski pełnił rolę redaktora naczelnego pisma „Kultura” i współtworzył „Przekrój” razem z Marianem Eile. Po oskarżeniu o prawicowe i nacjonalistyczne poglądy, został usunięty z zajmowanych stanowisk i podjął pracę jako sekretarz w „Głosie Ludu”. Następnie, po połączeniu z „Robotnikiem”, dołączył do „Trybuny Ludu”, gdzie na początku był zastępcą sekretarza, a później szefem działu kulturalnego, zastępując tam Jana Alfreda Szczepańskiego, usuniętego ze względów politycznych.

Roman Szydłowski był prawdopodobnie autorem popularnego określenia „Wyścig Pokoju”. W 1948 roku pełnił rolę opiekuna delegacji francuskiej podczas Kongresu Intelektualistów we Wrocławiu. Od 1949 roku sprawował funkcję wiceministra kultury, a od 1952 roku był prezesem Związku Literatów Polskich. W połowie lat 50. zyskał renomę jako krytyk teatralny i autor felietonów oraz publikacji dotyczących teatru, w tym na łamach „Trybuny Ludu”. Organizatorem i prezesem Klubu Krytyki Teatralnej Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich był od 1969 do 1977 roku, a później uzyskał status członka honorowego.

Stowarzyszenie to reprezentowało polską sekcję Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Teatralnych (AICT/IATC), działającego pod egidą UNESCO. W latach 1978-1981 był redaktorem naczelnym „Annuaire International du Théâtre”, a także był zaangażowany w organizację festiwali teatralnych zarówno w Polsce, jak i za granicą. Szydłowski był również tłumaczem dzieł Bertolta Brechta i Erwina Piscatora. Zmarł i został pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera L-1-15).

W 1955 roku, za swoje zasługi w pracy zawodowej, jako pracownik „Trybuny Ludu”, został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.

Dorobek literacki

Roman Szydłowski to wybitna postać w świecie literackim, znana ze swojego bogatego dorobku, który obejmuje szereg publikacji dotyczących teatru oraz dramaturgii. Wśród jego osiągnięć literackich znajdują się:

  • „Dramaturgia Bertolta Brechta” (1965),
  • „Anglosaska Melpomena” (1971),
  • „Teatr w Polsce” (1972),
  • „Dramaturgia Leona Kruczkowskiego” (1972),
  • „Bertolt Brecht” (1973),
  • „The Ester Rachel Kamińska State Jewish Theater” (1983),
  • „Wojna zaczęła się w Tarnowie” (1991).

Warto zaznaczyć, że Szydłowski był również inicjatorem oraz współwydawcą Międzynarodowej Encyklopedii Teatralnej, co świadczy o jego znaczącym wkładzie w rozwój literatury teatralnej.

Przypisy

  1. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  2. M.P. z 1955 r. nr 96, poz. 1312
  3. Karol Buczek, Studia z dziejów ustroju społeczno-gospodarczego Polski piastowskiej t. I, Kraków 2006 r., s. 23.

Oceń: Roman Szydłowski

★★★★★
Średnia ocena:4.5 Liczba ocen:6