Łukasz Maciejewski (krytyk filmowy)

---

Życiorys

Łukasz Maciejewski, znany krytyk filmowy, ukończyłI Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie, a następnie podjął studia w zakresie filmoznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim, w Instytucie Sztuk Audiowizualnych. Od roku 2013 pracuje jako wykładowca na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi.

W czasie swojej kariery pedagogicznej, otrzymał czterokrotnie Nagrodę Rektora I stopnia w latach 2015, 2016, 2018 oraz 2019. Ponadto, od 2020 roku jest wykładowcą gościnym Kursu Reżyserskiego Speakers Avenue, a od 2023 roku naucza w Szkole Młodej Krytyki. W latach 2013–2014 uczył również w Szkole Kina zlokalizowanej w Collegium Civitas w Warszawie, a w latach 2016–2018 prowadził wykłady dotyczące dziennikarstwa na SWPS Uniwersytecie Humanistycznospołecznym.

Jest także dyrektorem artystycznym kilku znaczących festiwali, takich jak: Kino na Granicy w Cieszynie (od 2015), Grand Prix Komeda w Ostrowie Wielkopolskim (od 2018), Festiwal Wajda na Nowo w Suwałkach (od 2021), Alchemia Kina w Zamościu (od 2018) oraz Natura Kina w Pińczowie. Pracuje także jako kurator programowy festiwalu Tofifest w Toruniu (od 2019). Warto również wspomnieć, że od 2016年 jest ambasadorem projektu „Kultura Dostępna w Kinach”, realizowanego przez Narodowe Centrum Kultury.

Maciejewski pełni funkcje kuratorskie w Małopolskim Ogrodzie Sztuki w Krakowie (od 2013) oraz zasiada w kapitule Paszportów Polityki w kategorii film (od 2010). Należy również do Europejskiej Akademii Filmowej (od 2015) oraz Międzynarodowej Federacji Krytyków Filmowych FIPRESCI (od 2011). Jest członkiem Polskiej Akademii Filmowej (od 2024) oraz Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Teatralnych z siedzibą w kapitule Nagrody im. Stefana Treugutta dla najlepszego Teatru Telewizji (od 2015). Dodatkowo, przez lata poświęcone współpracy z Polskim Instytutem Sztuki Filmowej, gdzie był ekspertem w latach 2006–2024.

Za swoje zasługi Maciejewski otrzymał wiele nagród oraz wyróżnień; jest dwukrotnym laureatem Nagrody Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w kategoriach książka roku oraz krytyk roku (2018, 2019). Inne jego osiągnięcia to: zdobycie „Złotej Róży” w 2013 roku, statuetki „Uskrzydlonego” w 2011 roku, „Dziennikarskiej Weny” w 2013 roku, „ArtKciuka” w 2018 roku oraz medalu województwa małopolskiego Polonia Minor w 2018 roku. W 2020 otrzymał też order „Zasłużony dla Kultury Polskiej” za budowanie mostów kulturowej przyjaźni pomiędzy Polakami, Czechami a Słowakami oraz za rozwijanie unikatowej marki „Kina na Granicy”. A w 2022 roku został pierwszym w historii laureatem Nagrody „Klaps” dla krytyka filmowego roku.

Ważnym aspektem życia Maciejewskiego jest jego rodzinna historia; jest bratankiem Zbysława Marka Maciejewskiego (1946−1999), malarza i profesora krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki, oraz siostrzeńcem profesora Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, dra hab. Aleksandra Zeliasia (1939-2006), który jest znanym polskim i światowym ekonometrykiem i statystykiem.

Kariera

Łukasz Maciejewski jest jednym z najbardziej uznawanych krytyków filmowych w Polsce. Jego współpraca z wieloma czołowymi czasopismami oraz portalami, w tym stała obecność jako felietonista i recenzent filmowy oraz teatralny. Jest niezaprzeczalnie związany z Interią, gdzie dostarcza przemyślane recenzje.

Jako recenzent filmowy wydawnictwa Narodowego Centrum Kultury, Maciejewski angażuje się w projekt „Kultura Dostępna w Kinach”. Jego współprace obejmują również „Kalejdoskop Łódzki”, „Jazz Forum” oraz miesięcznik Kraków. Od 2010 do 2020 roku był recenzentem w tygodniku Wprost, współpracując także z różnorodnymi publikacjami, takimi jak „Yorick”, „Teatr”, czy „Notatnik Teatralny”.

Wśród jego osiągnięć znajduje się także stała współpraca z kwartalnikiem Bardziej Kochani oraz z miesięcznikiem Dialog w Niemczech. Od 2009 do 2019 publikował swoje recenzje na portalu HBO Polska, a także w wielu znaczących pismach, takich jak Polityka, Przekrój, Tygodnik Powszechny, Film oraz Kino. Jego prace ukazywały się również w Kwartalniku Filmowym, Film na Świecie, Dekadzie Literackiej oraz Rzeczpospolitej.

Maciejewski pracuje jako doradca programowy w Mościckim Centrum Kultury, a od 2010 roku w Centrum Sztuki Mościce. Od 2007 roku prowadzi cykl spotkań „Goście Łukasza Maciejewskiego”, które cieszą się dużym zainteresowaniem lokalnej społeczności. Od 2013 roku w Małopolskim Ogrodzie Sztuki w Krakowie, organizuje cykl „Przywrócone arcydzieła”. W latach 2010–2023 był gospodarzem „Magla filmowego” w Dolnośląskim Centrum Filmowym we Wrocławiu, gdzie miał okazję spotykać się z najciekawszymi osobami związanymi z kinem.

Dodatkowo, prowadzi comiesięczne autorskie cykle filmowe w warszawskiej Bibliotece im. Staszica: „Aktorki na Bielanach” (od 2017) oraz „Kino za Rogiem w Bibliotece” (od 2014). Od 2021 roku jest gospodarzem dwóch cykli w Białołęckim Ośrodku Kultury w Warszawie: „Spotkania Filmowe” i „Rozmowy Łukasza Maciejewskiego”.

Maciejewski ma także na swoim koncie wiele wyróżnień i zadań w związku z kulturą filmową. Od 2011 roku jest członkiem Koła Piśmiennictwa Stowarzyszenia Filmowców Polskich, a w latach 2013–2017 zasiadał w Radzie Kultury przy Prezydencie Tarnowa.

Jako ekspert, współpracował z Krakow Film Commission oraz był jurorem w Konkursie Scenariuszowym Trzy Korony (2017–2018). Jest również członkiem Rady Programowej AMA Film Academy oraz kapituły Grand Off Światowe Nagrody Filmowe Niezależnych. Dodatkowo, zorganizował setki festiwali oraz przeglądów filmowych w Polsce i Europie, w tym pełnił rolę kuratora sekcji filmowej festiwalu „Isola Del Cinema” w Rzymie (2012–2014).

Współpracował także jako gospodarz cyklu „Łukasz Maciejewski zaprasza” na Letniej Akademii Filmowej w Zwierzyńcu. W 2022 roku brał udział w „Debacie Oxfordzkiej” w Teatrze Polskim w Warszawie. Maciejewski ma doświadczenie jako juror na festiwalach filmowych, wśród których znajdują się wydarzenia w takich miastach jak Rabat, Montreal, Karlowe Wary, Podgorica, Agadir, Skopje, Chociebuż, Austin czy Pusan.

Od 2015 roku współpracuje z DKF „Oskard” w Koninie oraz z „Akademią Filmu Polskiego” w Muzeum Kinematografii w Łodzi (od 2017). Jego współpraca z kinem „Barć” w Barcinie oraz z Teatrem Łaźnia Nowa w Krakowie, gdzie pełni rolę kuratora autorskiego programu „Akademia Filmu Polskiego Łukasza Maciejewskiego” (od 2017) również rzuca światło na jego szeroką działalność.

Maciejewski prowadzi również podcasty wideo „STARTyści” dla Związku Zawodowego Aktorów Polskich oraz podcast edukacyjny „Cisza, kamera, akcja” dla Europa Cinemas. W jego filmografii można znaleźć występy w dokumentach, takich jak „Zawód reżyser” w reżyserii Agnieszki Holland oraz w filmie „Andrzej Barański” w reżyserii Leiva Igora Devolda.

W 2016 roku zagrał samego siebie w eksperymentalnym dokumencie „Zenon”, reżyserowanym przez Huberta Klimko-Dobrzanieckiego. W 2023 roku wystąpił w szóstym odcinku serialu „Absolutni debiutanci” oraz w filmie „Tajemnica Lema” w reżyserii Wojciecha Kusia.

Swoje umiejętności konsultacyjne zademonstrował w projektach filmowych, takich jak „Słoń”, „Rój” oraz napisał treatment do filmu „Asiunia”. W telewizji był pierwszym gospodarzem dnia filmowego w TVP Kultura oraz prowadził magazyn filmowy Projektor w TVP3 oraz „Bilet do kina” w nFilm HD. Maciejewski współpracował z „Aktualnościami Filmowymi” w Canal+ oraz programem „Niedziela z” w TVP Kultura, pełniąc rolę eksperta filmowego i komentatora w Tygodniku Kulturalnym w TVP Kultura (2012–2020) oraz podcastu „Nowy Tygodnik Kulturalny” (od 2020).

Nagrody

W 2011 roku Łukasz Maciejewski został nagrodzony prestiżową nagrodą „Uskrzydlony” przyznawaną przez Tarnowską Fundację Kultury. Otrzymał ją za wybitne osiągnięcia w dziedzinie krytyki filmowej oraz eseistyki teatralnej.

Kolejnym znaczącym wyróżnieniem była „Złota Róża” TEMI, którą przyznano mu w 2012 roku. To wyróżnienie oznaczało uznanie go jako największej osobowości Tarnowa w 2011 roku, podkreślając jego wysoki poziom dziennikarstwa kulturalnego oraz nową jakość w krytyce filmowej, zarówno w prasie, jak i telewizji.

W tym samym roku Maciejewski zgarnął także Nagrodę Krakowska Książka Miesiąca za tom „Aktorki. Spotkania”. Niezwykle prestiżowa jest także sześciokrotna nominacja do tytułu „Człowieka Roku Małopolski” według „Gazety Krakowskiej” w latach 2012, 2015, 2016, 2018, 2019 oraz 2022.

Laureatem „Złotej Róży 2013” za publikacje „Aktorki” oraz „Wszystko jest lekko dziwne” stał się również jego sukcesem. W 2013 roku uhonorowany został „Dziennikarską Weną”, nagrodą prezydenta Tarnowa, za dziennikarską cnotę w krytyce filmowej i telewizyjnej oraz za wcześniej wymienione książki.

Warto również wspomnieć, że był finalistą Nagrody „Bestsellera Empiku” w 2013 roku za wywiad rzekę z Danutą Stenką zatytułowany „Flirtując z życiem”. Jego osiągnięcia obejmują również dwukrotne uhonorowanie Nagrodą PISF. Był czterokrotnie nominowany do tej prestiżowej nagrody: w 2014 i 2019 roku w kategorii krytyka filmowa (gdzie w 2019 roku był laureatem), w kategorii książka roku – 2018 (gdzie również zdobył nagrodę) oraz za wydarzenie filmowe w 2018 roku.

W 2018 r. Maciejewski zdobył Nagrodę Złotego ArtKciuka na Festiwalu Sztuk „Miasto Gwiazd” w Żyrardowie, gdzie został wyróżniony tytułem Osobowości Roku. Otrzymał także Medal „Polonia Minor”, przyznany przez marszałka Małopolski, za wieloletnią pracę na rzecz wzbogacania życia kulturalnego tego regionu.

Rok 2021 przyniósł mu odznakę „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, a w 2022 roku przypieczętował jego sukces w branży filmowej pierwszą w historii statuetką „Klaps” przyznaną dla Krytyka Filmowego Roku.

Publikacje książkowe

Łukasz Maciejewski jest autorem wielu cenionych publikacji książkowych, które w istotny sposób przyczyniły się do rozwoju wiedzy o polskim i europejskim kinie. Wśród jego dzieł można znaleźć szereg prac zbiorowych oraz monografii, które odzwierciedlają różnorodne aspekty sztuki filmowej.

• Autorzy kina polskiego (praca zbiorowa), wyd. Rabid, Kraków 2004,
• Tarnów z Melpomeną pod rękę. 50 lat Tarnowskiego Teatru im. Ludwika Solskiego (praca zbiorowa), wyd. Tarnowski Teatr, Tarnów 2004,
• 30 Najważniejszych programów TV w Polsce (praca zbiorowa), wyd. Trio, Warszawa 2005,
• Kino polskie wobec umierania i śmierci (praca zbiorowa), wyd. Akademia Bydgoska, Bydgoszcz 2005,
• Autorzy kina europejskiego (praca zbiorowa), wyd. Rabid, Kraków 2006,
• Tako rzecze… Lem (praca zbiorowa), wyd. Hranitel, Moskwa, Rosja 2006,
• Na peryferiach dwóch miast (praca zbiorowa), wyd. Teatr Ludowy, Kraków 2006,
• Filmowe zwierciadła Europy (praca zbiorowa), wyd. Wers, Bydgoszcz 2006,
• Marek Koterski (współautor: Ewa Mazierska) / broszura, wyd. Filmoteka Narodowa, Warszawa 2006,
• Głosy wolności. 50 lat polskiej szkoły filmowej (praca zbiorowa), wyd. Skorpion, Warszawa 2007,
• Przygoda myśli. Rozmowy obok filmu, wyd. Trio, Warszawa 2009,
• Lem (praca zbiorowa), wyd. Hranitel, Moskwa, Rosja 2009,
• Zanussi. Przemiany (praca zbiorowa), wyd. korporacja Ha!art, Kraków 2009,
• Operowa Małopolska, wyd. Opera Krakowska, Kraków 2010,
• Roman Polański – dwujęzyczny album DVD poświęcony szkolnym etiudom Romana Polańskiego, wyd. PWSFTviT, Łódź 2011,
• W stronę kina filozoficznego (praca zbiorowa), wyd. WAM, Kraków, 2011,
• Żmijewski. Przewodnik „Krytyki Politycznej” (praca zbiorowa), wyd. Krytyka Polityczna, Warszawa 2012,
• Lupa. Theatre (praca zbiorowa), wyd. Yale University Press, New Heaven, USA 2012,
• Od Jane Austen do Iana McEwana. Adaptacje literatury brytyjskiej (praca zbiorowa), wyd. Fundacja Kino, Warszawa 2012,
• Wobec metafizyki. Filozofia-sztuka-film (praca zbiorowa), wyd. WAM, Kraków 2012,
• Wszystko jest lekko dziwne. Jerzy Radziwiłowicz w rozmowie z Łukaszem Maciejewskim, wyd. Wielka Litera, Warszawa 2012,
• Aktorki. Spotkania, wyd. Świat Książki, Warszawa 2012,
• Polskie piśmiennictwo filmowe (praca zbiorowa), wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2013,
• Konrad Eberhardt (praca zbiorowa), wyd. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013,
• Flirtując z życiem. Danuta Stenka w rozmowie z Łukaszem Maciejewskim, wyd. Znak, Kraków 2013,
• Aktorki. Portrety, wyd. Znak, Kraków 2015 (drugie wydanie – 2017),
• Rysa na raju. My i niepełnosprawni (praca zbiorowa), wyd. Stowarzyszenie Rodzin i Opiekunów Osób z Zespołem Downa „Bardziej Kochani”, Warszawa 2015,
• Mapa teatru publicznego (praca zbiorowa), wyd. Instytut Książki – Dział Wydawnictw, Warszawa 2015,
• Europejskie kino gatunków (praca zbiorowa), wyd. Uniwersytet Jagielloński, Kraków 2016,
• Aleksandra Zienowicz, Ewa Serwatka, Psychologia osiągnięć dla twórców filmowych (bohater), wyd. Wojciech Marzec, Warszawa 2017,
• Aktorki. Odkrycia, wyd. Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków 2017,
• Krystian Lupa, Łukasz Maciejewski, Koniec świata wartości. The end of the world of values, wyd. Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi, Łódź 2017,
• Flirtując z życiem. Danuta Stenka w rozmowie z Łukaszem Maciejewskim. Nowe wydanie, wyd. Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków 2018,
• Punkty zwrotne (praca zbiorowa), wyd. Osnova, Warszawa 2019,
• 45. The Best of… Kalejdoskop. Felietony (praca zbiorowa), wyd. Łódzki Dom Kultury, Łódź 2019,
• Bagatela. 100 lat (praca zbiorowa), wyd. Teatr Bagatela, Kraków 2019,
• Wpadnij, to pogadamy… Krzysztof Orzechowski w rozmowie z Łukaszem Maciejewskim, Kraków 2020,
• Krystian Lupa – artysta i pedagog (praca zbiorowa), Kraków 2021,
• Zygmunt Malanowicz (1938-2021) (praca zbiorowa), wyd. Teatr Nowy, Warszawa 2021,
• 60 lat. Warszawska Opera Kameralna (praca zbiorowa). Warszawa 2021,
• Wyśniona historia kina na Podlasiu (autor wprowadzenia), wyd. Białostocki Ośrodek Kultury, Białystok 2022,
• Andrzej Fidyk. Dziwny koniec XX wieku (praca zbiorowa), wyd. Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2022,
• Zygmunt Józefczak. Aktor Starego we wspomnieniach (praca zbiorowa), wyd. Ewa Steinhardt, Kraków 2023,
• Jan Nowicki, Szczęśliwy bałagan (przedsłowie), wyd. Oficyna Jana, Kielce 2023,
• Krystian Lupa. Artysta. Wizjoner (praca zbiorowa), wyd. Teatr Powszechny w Łodzi, Łódź 2023,
• Andrzej Pągowski, Plakat. Poster (praca zbiorowa), wyd. Kreacja Pro, Warszawa 2023,
• Obraz i Słowo Tomek Sikora, Artur Wolski (praca zbiorowa), wyd. Boni Libri, Warszawa 2023.

---

Oceń: Łukasz Maciejewski (krytyk filmowy)

---