Muzeum Ziemi Tarnowskiej w Tarnowie

---

Historia

Historia Muzeum Ziemi Tarnowskiej sięga lat dwudziestych XX wieku. Zgodnie z dokumentacją, pierwsza inicjatywa dotycząca powołania „Muzeum Miasta Tarnowa” została zgłoszona 7 stycznia 1927 roku przez zastępcę burmistrza Józefa Jakubowskiego podczas sesji Radzie Miejskiej w Tarnowie.

Kontynuując, 13 stycznia 1927 roku, tarnowska Rada Miasta jednogłośnie podjęła decyzję o utworzeniu Muzeum. Pierwsza siedziba muzeum mieściła się w kamienicy przy ul. Krakowskiej 12. W jej zasobach znalazło się archiwum miejskie, a także depozyty cechów rzemieślniczych oraz dary od lokalnej społeczności.

Uroczyste otwarcie ekspozycji miało miejsce 4 czerwca 1927 roku. To nie był koniec: 16 czerwca 1929 roku zorganizowano pierwszą wystawę czasową, która obejmowała 80 prac autorstwa tarnowskich artystów, w tym Józefa Dutkiewicza, Tadeusza Jeleni oraz Ireny Serda-Zbigniewiczowej.

W ciągu następnych lat, muzeum nawiązało współpracę z innymi instytucjami. 20 grudnia 1931 roku miało miejsce otwarcie wspólnej wystawy muzeum miejskiego oraz Muzeum Diecezjalnego w tarnowskim ratuszu.

Po turbulentnych czasach II wojny światowej, 13 marca 1945 roku, Urząd Wojewódzki w Krakowie powołał Muzeum Ziemi Tarnowskiej, które zostało włączone w struktury Miejskiej Rady Narodowej w Tarnowie. W 1949 roku muzeum znalazło nową siedzibę w kamienicach przy Rynku 20-21, a kilka miesięcy później, w dniu 19 grudnia, zostało upaństwowione.

Wkrótce, 1 stycznia 1950 roku, muzeum zmieniło nazwę na Muzeum w Tarnowie, a od 1963 roku znów znalazło się pod opieką tarnowskiej Miejskiej Rady Narodowej. W ciągu kilku następnych lat, muzeum rozwijało się poprzez przejęcia nowych instytucji, takich jak Dom Wincentego Witosa w Wierzchosławicach w 1975 roku oraz uzyskanie Oddziału Muzeum Zamek w Dębnie w 1978 roku.

Na przestrzeni lat muzeum zyskiwało nowe wystawy. W 1981 roku udostępniono stałe ekspozycje w Oddziale Muzeum Dwór w Dołędze oraz w Oddziale Muzeum Pamiątek po Janie Matejce pod nazwą „Koryznówka” w Nowym Wiśniczu. W 1984 roku otwarto także Oddział Muzeum Etnograficzne przy ul. Krakowskiej 10.

Po reformie administracyjnej w 1999 roku, muzeum stało się częścią struktur Marszałka Województwa Małopolskiego. Kolejnym ważnym krokiem był 2 października 2013 roku, kiedy muzeum przeniosło się do nowej siedziby w Kamienicy Rosowskiej (Rynek 3). Niedługo potem, 17 lipca 2017 roku, otworzono stałą wystawę Galeria „Panorama”, prezentującą fragmenty Panoramy siemdmiogrodzkiej Jana Styki na tarnowskim dworcu kolejowym.

W 2020 roku powołano Oddział Muzeum Historii Tarnowa i Regionu, a 29 listopada 2021 roku zainaugurowano Oddział Regionalne Centrum Edukacji o Pamięci przy ul. Mościckiego 29. Najnowsze zmiany miały miejsce 23 stycznia 2024 roku, kiedy to muzeum zostało przemianowane na Muzeum Ziemi Tarnowskiej.

Oddziały

W Tarnowie znajduje się szereg różnorodnych oddziałów i filii Muzeum Ziemi Tarnowskiej, które dostarczają mieszkańcom oraz turystom cennych informacji na temat regionu. Poniżej przedstawiamy szczegółowy wykaz instytucji.

Oddziały i filie zlokalizowane w obrębie miasta:

• Ratusz – Galeria Sztuki Dawnej, Rynek 1,
• Muzeum Historii Tarnowa i Regionu, Rynek 20-21,
• Muzeum Etnograficzne w Tarnowie, ul. Krakowska 10,
• Galeria „Panorama”, Plac Dworcowy 4,
• Regionalne Centrum Edukacji o Pamięci, ul. Mościckiego 29.

Oddziały i filie mieszczące się poza granicami Tarnowa:

• Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach, 33-122 Wierzchosławice 698,
• Muzeum Zamek w Dębnie, 32-852 Dębno 189,
• Muzeum Dwór w Dołędze, Dołęga 10, 32-821 Zaborów,
• Zagroda Felicji Curyłowej w Zalipiu, Zalipie 135, 33-210 Olesno,
• Muzeum Pamiątek po Janie Matejce „Koryznówka” w Nowym Wiśniczu, Stary Wiśnicz 278, 32-720 Nowy Wiśnicz.

Każda z wymienionych instytucji wnosi unikalny wkład w kształtowanie kultury i historii regionu, oferując różnorodne wystawy oraz programy edukacyjne dla odwiedzających.

Dyrektorzy

Historia dyrekcji Muzeum Ziemi Tarnowskiej przedstawia się niezwykle ciekawie. Pierwszym dyrektorem, który zarządzał instytucją w latach 1927–1929, był Józef Kazimierz Jakubowski (1861–1942). Po nim, przez okres od 1929 do 1931 roku, funkcję tę pełnił Józef Dutkiewicz, który był być może ojcem J.E. Dutkiewicza.

W latach 1931–1940 dyrektorem został Ks. dr Stanisław Bulanda (1887–1949), a następnie, w okresie 1945–1950, kierownictwo muzeum objął Józef Edward Dutkiewicz (1903–1968). Kolejną znaczącą postacią w historii muzeum była Paulina Florentyna Chrzanowska, która sprawowała tę funkcję przez dwie dekady, od 1950 do 1970 roku.

W latach 1970-1978 dyrektorem była Maria Iwona Kołodziej (1938–1997), po której rządy objął Stanisław Potępa (1946–2009) w okresie od 1978 do 1980 roku. Następnie, od 1980 aż do 2012 roku, instytucją kierował Adam Bartosz (ur. 1947), kontynuując rozwój muzeum.

Po Adamie Bartoszu, od 2012 do 2020 roku, dyrektorem był Andrzej Szpunar (ur. 1953). Od 2020 roku rolę dyrektora pełni Kazimierz Kurczab (ur. 1960), który w latach 2020–2021 pełnił obowiązki p.o. dyrektora.

---

Oceń: Muzeum Ziemi Tarnowskiej w Tarnowie

---