Dworek Kostasiów, usytuowany w malowniczym Tarnowie, to charakterystyczny obiekt o architekturze typowej dla dworków, datujący się na pierwszą połowę XIX wieku. Jego historia oraz unikatowy styl architektoniczny przyciągają wiele osób zainteresowanych kulturą i dziedzictwem Małopolski.
Położony w scenicznym otoczeniu, ten podmiejski budynek stał się nie tylko częścią lokalnej architektury, ale również ważnym miejscem spotkań. Od roku 2020 działa tutaj restauracja „Różana-Batorego19”, która oferuje swoje usługi w klimatycznych wnętrzach Kostasiów, łącząc tradycję z nowoczesnym gustem.
Historia
Dworek wzniesiony został w pierwszej połowie XIX wieku, przypuszczalnie około roku 1810, przy ulicy, która wtedy nosiła nazwę Różana. Usytuowany był u podnóża wzniesienia, na którym zlokalizowano miasto, w otoczeniu podmiejskim o charakterze wiejskim. Budynek, mimo nawiązań architektonicznych do klasycznych dworków, nie był siedzibą szlachecką. Właścicielem nieruchomości był książę Eustachy Stanisław Sanguszko, który, jak miał w zwyczaju, podarował go swojemu służącemu Tadeuszowi Kostasiowi. To właśnie stąd wzięła się jego potoczna nazwa – „Dworek Kostasiów”. Tadeusz Kostaś pełnił funkcję majordomusa księcia, a jego żona pracowała jako akuszerka.
Pierwotnie dach dworku pokryty był gontem drewnianym, jednak w kolejnych latach XIX wieku jego pokrycie zmieniono na papę, która przetrwała aż do początków XXI wieku. W sąsiadującym budynku znajdował się sklep, prowadzony przez Żydów mieszkających w Tarnowie, lecz nie zachował się on do dzisiaj – zostały jedynie fragmenty fundamentów. Na ich miejscu, w latach 2017–2020, zbudowano nową przybudówkę, w której obecnie znajduje się kuchnia restauracji.
W czasie II wojny światowej, pomieszczenia dworku były wynajmowane. Budynek dysponował dwoma wejściami oraz czterema niezależnymi pomieszczeniami. Nad jego losem czuwali kolejni potomkowie rodziny Kostasiów, w tym Zofia Weryńska – nauczycielka muzyki. Ostatnią mieszkanką dworku była Danuta Gryl, córka Zofii Weryńskiej. Dzięki jej troskliwej opiece obiekt nie został zniszczony w czasach komunistycznych, ani przekształcony w teren pod nowe zabudowy miejskie. Po jej zgonie dworek popadł jednak w ruinę.
W 1980 roku dworek, wspólnie z otaczającym go ogrodem, został wpisany do rejestru zabytków, ale nie znaleziono chętnych do jego dalszej konserwacji. W 2017 roku zrujnowany budynek z zapadniętym dachem zakupił tarnowski przedsiębiorca, właściciel lokalnej sieci hoteli i restauracji, który zainicjował jego renowację. Remont ukończono w 2020 roku, co zaowocowało otwarciem restauracji, oferującej dania inspirowane tradycyjną kuchnią mieszczańską. Nazwa lokalu nawiązuje do wcześniejszej nazwy ulicy Batorego, która do 1933 roku była znana jako Różana.
Wnętrze dworku kryje w sobie unikalne elementy, w tym wciąż funkcjonujące, 200-letnie drzwi z oryginalnym zamkiem i klamką. W budynku umieszczono również różne informacje historyczne dotyczące zarówno dworku, jak i samego Tarnowa, w tym stare mapy i dokumenty, które przybliżają jego bogatą przeszłość.
Przypisy
- Kulinarne wojaże po Tarnowie, czyli gdzie stołują się Słodcy [online], Podróże Słodkim Szlakiem, 10.09.2020 r. [dostęp 16.12.2022 r.]
- MarekM. Baran MarekM., Zabytki w stanie… awaryjnym [online], TEMI - Twoje Media Informacyjne, 12.04.2016 r. [dostęp 16.12.2022 r.]
- a b Zespół dworski [online], Projektowanie wnętrz Architektura MM | Tarnów, Kraków [dostęp 16.12.2022 r.]
- a b c a, Historia Dworku [online], Restauracja Różana Tarnów [dostęp 16.12.2022 r.]
- LidiaL. Hrycow-Buczyńska LidiaL., Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa – dom mieszkalny (dworek) [online], zabytek.pl, 01.11.1991 r. [dostęp 16.12.2022 r.]
- Parki, zamki, dwory, wille i pałace [online], Tarnowskie Centrum Informacji [dostęp 16.12.2022 r.]
- Opuszczony, zaniedbany Dwór z pocz.XIX w. Tarnów ul. Batorego 19 [online], Mapio.net [dostęp 16.12.2022 r.]
- Tarnów – Dwór (ul. Batorego 19) [online], Polskie Zabytki [dostęp 16.12.2022 r.]
- Różana Batorego 19 – Poland 100 Best Restaurant [online], poland100bestrestaurants.pl [dostęp 16.12.2022 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Zabytki":
Willa przy ulicy Gumniskiej 30 w Tarnowie | Basteja w Tarnowie | Pałac Sanguszków w Tarnowie | Pałac Sanguszków w Gumniskach | Baszta Książęca w TarnowieOceń: Dworek Kostasiów w Tarnowie