Stefan Filipkiewicz

---

Życiorys

Stefan Filipkiewicz był synem Wincentego i Heleny z Kurkiewiczów. Jako starszy brat m.in. Mieczysława oraz Stanisława Filipkiewiczów, swoje lata młodzieńcze spędził w Krakowie, gdzie uczęszczał do gimnazjum Św. Jacka.

W 1899 roku, na skutek sugestii Jacka Malczewskiego, podjął decyzję o wstąpieniu do Szkoły Sztuk Pięknych. Szkoła ta w 1901 roku przekształciła się w Akademię Sztuk Pięknych. Jego nauka trwała od 1900 do 1906 roku, początkowo pod okiem Floriana Cynka oraz Józefa Mehoffera, a następnie u Leona Wyczółkowskiego i Jana Stanisławskiego, które miały znaczący wpływ na jego artystyczny rozwój. Ostatniesemestr spędził na kursie Józefa Pankiewicza, z którym utrzymywał ciepłe relacje również po zakończeniu nauki.

W 1907 roku, wspólnie z Henrykiem Szczyglińskim, zorganizował pośmiertną wystawę prac swojego mentora, Jana Stanisławskiego, a jego debiut artystyczny miał miejsce w 1899 roku, gdy zaprezentował cykl pejzaży tatrzańskich w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych. Wystawiał nie tylko w Krakowie, ale także we Lwowie, a od 1903 roku stał się członkiem warszawskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. W latach 1903 oraz 1904 zdobył srebrne medale Akademii, a także odznaczenie za działalność artystyczną przyznane przez cesarza Austrii, Franciszka Józefa.

W 1904 roku wyruszył za granicę na dalsze studia, odwiedzając Monachium, Włochy, a także Francję. Od razu po ukończeniu nauki wystawiał w miastach takich jak Wiedeń oraz Londyn, a jego twórczość była również prezentowana w Berlinie, Rzymie i Wenecji. W 1907 roku zorganizował wystawę w Krakowie, gdzie zaprezentował aż 50 obrazów. Od 1905 roku był członkiem wiedeńskiej „Secesji” i brał aktywny udział w ich ekspozycjach.

Wkrótce po powrocie, w 1908 roku, dołączył do Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”, gdzie w 1928 roku objął stanowisko prezesa. Przez lata otrzymywał liczne nagrody, takie jak srebrny medal od TZSP w Warszawie w 1928 roku oraz dyplom honorowy w 1933 roku. Jego obrazy miały szeroką widoczność na krajowych i międzynarodowych wystawach, w tym także na prestiżowej Exposicion Internacionale della Citta di Venezia w 1905 roku.

Ponadto, Filipkiewicz angażował się aktywnie w życie artystyczne Krakowa, współtworząc „Zielony Balonik” – kabaret, który miał znaczący wpływ na miejscową kulturę. Współpracował z innymi artystami, takimi jak Witold Wojtkiewicz i Kazimierz Sichulski. Stworzył również oprawę plastyczną kabaretu, a jego karykatura jest obecna w kawiarni Jamie Michalika, będącej miejscem spotkań artystów.

W okresie 1913-1914 prowadził zajęcia z malarstwa dekoracyjnego w Szkole Sztuk Przemysłowych w Krakowie. Jego aktywność zawodowa została przerwana przez I wojnę światową, podczas której służył w Legionach, gdzie pracował w Biurze Techniczno-Bojowym. Pomimo choroby płuc, był zaangażowany w projektowanie wzorów mundurów dla legionistów i organizację wydawnictw.

Po wojnie, w 1920 roku, został prezesem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka” i zorganizował wielką wystawę w warszawskiej Zachęcie. Otrzymał wiele wyróżnień, w tym złoty medal na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1929 roku oraz szereg dyplomów honorowych od prestiżowych instytucji.

Filipkiewicz był również aktywny w Krakowie, gdzie w latach 1927-1933 malował widoki Tatr i nadbałtyckie krajobrazy, także przy nadmorskim Jastrzębiej Górze. Jednak po agresji na Polskę w 1939 roku, w obawie przed represjami, uciekł w kierunku Lwowa, ale wkrótce znalazł się w Budapeszcie, gdzie włączył się w ruch oporu oraz działalność konspiracyjną. Jako Sekretarz Komitetu Obywatelskiego zajmował się pomocą uchodźcom.

Niestety, w 1944 roku został aresztowany przez Gestapo i zamordowany w obozie koncentracyjnym Mauthausen Gusen. Jego twórczość oraz dokumenty związane z życiem artystycznym są obecnie przechowywane w licznych kolekcjach muzealnych, w tym w Muzeum Narodowym w Krakowie.

---

Oceń: Stefan Filipkiewicz

---