Władysław Surzyński, urodzony 24 lutego 1906 roku w Tarnowie, to postać niezwykle istotna w polskim świecie kultury. Był to nie tylko znakomity aktor teatralny i filmowy, ale również pełnił funkcję dyrektora teatrów, co podkreśla jego znaczenie w dziejach polskiego teatru.
Zmarł 5 sierpnia 1987 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny, który wciąż inspiruje kolejne pokolenia twórców.
Życiorys
Władysław Surzyński swoimi osiągnięciami na płaszczyźnie teatralnej zapisał się na kartach historii polskiego kina i dramatu. Ukończył szkołę dramatyczną Czesława Krzyżanowskiego, która miała miejsce przy Galicyjskim Towarzystwie Muzycznym we Lwowie. Po uzyskaniu wykształcenia artystycznego, swoje pierwsze kroki w świecie teatru stawiał w przedwojennym okresie, występując na renomowanych scenach w takich miastach jak Lwów, Kraków oraz Warszawa.
W Krakowie miał zaszczyt występować w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w latach 1926-1929, a następnie brał udział w spektaklach na scenie Teatru Ateneum w Warszawie w latach 1930-1935. Nie ograniczał się jednak tylko do tych miejsc; również na deskach Łodzi, Torunia (Teatr Ziemi Pomorskiej w latach 1935-1938) oraz Wilna (gdzie grał w Teatrze na Pohulance i Teatrze Polskim) znalazł swoje miejsce.
W 1934 roku miał miejsce przełomowy moment w jego karierze, gdy zagrał rolę Parysa w przedstawieniu „Typ A” Marii Morozowicz-Szczepkowskiej, przy czym wystąpił nago na scenie warszawskiego Teatru Ateneum. Jest to uważane za jeden z pierwszych męskich aktów w polskim teatrze, co czyni tę występ wyjątkowym.
Okres II wojny światowej przyniósł Surzyńskiemu wiele wyzwań. Po wojnie, w 1945 roku, objął kierownictwo Polskiego Teatru Dramatycznego w Wilnie. Tam występował także z koncertami, a jego występy były uzupełniane akompaniamentem Wandy Stanisławskiej z zapowiedziami Hanny Skarżanki.
Po wojnie, powróciwszy do kraju, angażował się w toruński Teatr Ziemi Pomorskiej (od 1945), a następnie w Teatry im. Stefana Jaracza w Olsztynie i Elblągu (1945-1947). Swoje występy kontynuował także w Teatrze Klasycznym w Warszawie w 1948 roku, gdzie pełnił również rolę dyrektora Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie w latach 1948–1952. Po zakończeniu tego etapu wrócił do Warszawy i kontynuował swoją karierę sceniczna do 1963 roku.
Na III Kaliskich Spotkaniach Teatralnych w 1963 roku, Surzyński został uhonorowany nagrodą indywidualną za kreację Kanclerza Zamojskiego w przedstawieniu „Samuel Zborowski” autorstwa Juliusza Słowackiego. Jego talent nie ograniczał się jedynie do dodania blasku polskim scenom; był również cenionym recytatorem, kompozytorem oraz pianistą.
Władysław Surzyński prowadził bogate życie osobiste, będąc osobą homoseksualną. W Wilnie nawiązał związek z aktorem Stanisławem Milskim. Na koniec życia spoczął na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w polskim teatrze.
Filmografia
W filmowej karierze Władysława Surzyńskiego możemy wyróżnić kilka istotnych dzieł. Jego prace są znane z wyjątkowych ról, które na trwałe wpisały się w historię polskiego kina.
- Młody las (1934) – w tej produkcji odgrywał postać von Stolpe, oficer rosyjski, który miał pod kontrolą żeńskie gimnazjum,
- Podhale w ogniu (1955) – w tym filmie zagrał Michała Jordana.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Tomasz Cyz | Marcin Sacha | Adam Fornal | Wilhelm Sasnal | Jakub Ochnio | Jerzy Fedkowicz | Paweł Dobrowolski (muzyk) | Wincenty Balicki | Józef Kapustka | Wojciech Seweryn (plastyk) | Alfreda Sarnawska | Andrzej Zieliński (aktor) | Mirosław Jękot | Stefan Filipkiewicz | Marcin Szaforz | Jerzy Stanek | Joanna Srebro | Marcin Kwaśny | Jan Styczyński (fotograf) | Jędrzej HycnarOceń: Władysław Surzyński