Kantoria (staw)

---

Etymologia

Nazwa zbiornika wodnego ma swoje korzenie w nazwie ulicy Kantoria, która przeszła kilka zmian w swojej historii. Do początku 1930 roku nosiła ona tę właśnie nazwę, a od 27 stycznia 1930 roku przekształcono ją na Legionów. Następnie, od 31 stycznia 1950 roku, ulica ta przyjęła miano Stalingradzkiej, aby po 1990 roku powrócić znów do nazwy Legionów.

Początkowy fragment tej ulicy, który rozpoczynał się na Starym Mieście przy ulicy Wałowej, wcześniej miał nazwę ulica Pocztowa. W XVIII wieku była to polna droga prowadząca przez folwark, który należał do kanonika Józefa Krolińskiego, a także kantora tarnowskiej katedry.

Lokalizacja

Staw Kantoria, malownicza lokalizacja w Tarnowie, znajduje się w dzielnicy Piaskówka. W niedalekiej okolicy na pewno dostrzegasz Park Strzelecki oraz tarnowski park wodny, które tworzą wyjątkowy krajobraz tego miejsca. Z północy zbiornik graniczy z rowem odwadniającym zwanym Rowem od Strzelnicy, a także z ogródkami działkowymi im. Kopernika.

Od stron wschodniej, południowej oraz zachodniej zbiornik jest otoczony malowniczymi skarpami, które wznoszą się na wysokość 8–11 m. Powstały one w wyniku wydobywania materiałów używanych w cegielni, co dodaje temu miejscu historycznego charakteru. Co więcej, na zachód od stawu biegnie ulica Józefa Piłsudskiego, co sprawia, że łatwo można się tam dostać.

Charakterystyka

Kantoria to antropogeniczny zbiornik bezodpływowy, którego powierzchnia wynosi 2,12 ha, a jego głębokość sięga ponad 15 metrów. Brzegi stawu obficie porastają trzciny, co nadaje mu naturalny charakter. Powstał on na miejscu dawnej kopalni gliny, gdzie eksploatowano miocenne iły, używane następnie do produkcji ceramiki czerwonej w pobliskiej cegielni nazwanej Kantoria.

Niestety, w akwenie nie ma warunków do uprawiania sportów wodnych, jako że zalane zostały pozostałości po działalności kopalni, co ogranicza możliwości rekreacyjne. Staw ten jest obecnie dzierżawiony przez Polski Związek Wędkarski, co sprawia, że miejsce to jest popularne wśród wędkarzy.

W wodach stawu można spotkać wiele gatunków ryb, w tym dominujące takie jak: płoć, karp, karaś, leszcz, lin, amur, sum, szczupak oraz węgorz. Okolice tego stawu uchodzą za tereny zieleni miejskiej, charakteryzujące się istotnymi walorami krajobrazowymi i przyrodniczymi, co sprawia, że są atrakcyjne zarówno dla mieszkańców, jak i turystów.

Historia

W latach 1902–1906, w obszarze o powierzchni 24 morgów, w rejonie obecnego stawu, zrealizowano budowę cegielni. Inicjatorami przedsięwzięcia byli Emil Broch oraz Arnold Lewenheim. Zakład dysponował własnym wydobyciem surowca, a jego produkcja obejmowała cegły, dachówki, sączki drenarskie oraz piece kaflowe.

Na przestrzeni lat zmieniały się osoby zarządzające cegielnią, która z czasem zyskała miano „Kantorya/Kantoria”. W miarę upływu czasu, zakład zainwestował w nowoczesne technologie, wdrażając maszynę parową o mocy 60 HP, co wpłynęło na wzrost zatrudnienia, które wynosiło około 100 pracowników. Cegielnia była jak na swoje czasy wyjątkowa, dysponując m.in. własną bocznicą kolejową, prowadzącą od głównej linii kolejowej łączącej Tarnów z Szczucinem.

W latach 60. XX wieku odkryto istnienie złoża gliny, które rozciągało się na powierzchni około 14 ha, szacując perspektywy wydobycia na 70 lat. Jednak pod koniec XX wieku działalność kopalni została wstrzymana, a złoże, mimo niepełnego wykorzystania, zostało wykreślone z ewidencji zasobów przez Ministerstwo Środowiska w dniu 31 grudnia 1997 roku.

W wyniku zaprzestania odwadniania, powstałe wyrobisko wypełniło się wodami z dopływów gruntowych oraz opadów atmosferycznych. W 2019 roku obszar położony przy ulicy Piłsudskiego, od zachodniej strony zbiornika, underwent revitalization, przekształcając teren w strefę wypoczynkową i rekreacyjną.

---

Oceń: Kantoria (staw)

---