Jakub Prawin

---

Życiorys

Pochodzenie Jakuba Prawina wiązało się z rodziną żydowską, gdzie był synem Adolfa, który pełnił rolę zawiadowcy stacji kolejowej, oraz Bronisławy, pochodzącej z Erlichów. W czerwcu 1919 roku ukończył gimnazjum w Tarnowie. Dzięki wpływowi nauczyciela historii, Włodzimierza Jarosza, rozwijał swoje zainteresowania polityczne, stając się socjalistą. W 1920 roku udało mu się uniknąć poboru do wojska, a następnie osiedlił się w Wiedniu, gdzie rozpoczął studia prawnicze, zdobywając tytuł doktora nauk prawnych. Równolegle studiował w Wyższej Szkole Handlu Zagranicznego oraz interesował się biologią i antropologią.

Podczas pobytu w Wiedniu, Jakub zaangażował się w ruch komunistyczny, przystępując do Związku Młodzieży Komunistycznej (Kommunistischer Jugend-Verband) w 1920 roku. Pasjonował się muzyką, grając zarówno na skrzypcach, jak i fortepianie. Po powrocie do Polski w 1928 roku, korzystając z amnestii, rozpoczął pracę w różnych firmach ubezpieczeniowych oraz we włoskiej firmie handlowej, gdzie działał jako przedstawiciel dla Polski, broniąc praw związków zawodowych.

W 1931 roku związał się z Komunistyczną Partią Polski (KPP), gdzie pełnił szereg funkcji, w tym sekretarza Komitetu Dzielnicowego Śródmieścia i Woli, a także sekretarza Wydziału Propagandy Komitetu Warszawskiego oraz członka KW KPP. Jego działalność polityczna doprowadziła do osadzenia go w Berezie Kartuskiej, gdzie przebywał od maja 1935 do stycznia 1936 oraz od stycznia do maja 1937 roku, z powodu działalności wywrotowej.

Po wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939 roku, w obliczu ataku agresorów, Jakub znalazł się na terenie okupacji sowieckiej, w Lwowie, gdzie podjął aktywności na rzecz komunistów, zostając przyjętym do WKP(b) z zaliczeniem stażu w KPP. Po ataku Niemiec na ZSRR przeszedł ewakuację, wcielając się do Armii Czerwonej, gdzie brał udział w bitwie pod Stalingradem. Jego odwaga i poświęcenie zaowocowały mianowaniem go majorem oraz odznaczeniem Medalem za Obronę Stalingradu.

W 1943 roku, w stopniu majora, został odkomenderowany do 1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, gdzie służył jako politruk. Po rannie odniesionej w bitwie pod Lenino, w 1944 roku awansował na pułkownika. Po wypadku samochodowym we wrześniu 1944 roku, został odkomenderowany do służby państwowej, pełniąc funkcje dyrektora departamentu w Ministerstwie Skarbu oraz dyrektora departamentu ds. kolejnictwa w Ministerstwie Komunikacji w latach 1944-1945.

Jako Pełnomocnik Rządu Polskiego, mianowany 26 lutego 1945 roku, w dniu 23 marca przejął administrację Warmii i Mazur, pełniąc tę funkcję do listopada 1945 roku. Następnie został skierowany do Berlina na stanowisko szefa Polskiej Misji Wojskowej w Niemczech, gdzie w 1946 roku został mianowany generałem brygady. Inicjował działania mające na celu rewindykację zrabowanych dóbr materialnych oraz kulturalnych z Polski, co obejmowało również ściągnięcie do Berlina dyrektora Archiwum Głównego Akt Dawnych. Sprowadził do Polski 19 wagonów dokumentów z miast takich jak Warszawa, Gdańsk, Toruń, Szczecin, Bydgoszcz, Elbląg, Pelplin oraz Malbork.

Od lipca 1950 roku Jakub Prawin objął stanowisko wiceprezesa Narodowego Banku Polskiego. Życie Jakuba zakończyło się tragicznie – utonął w Wiśle w Świdrach Małych 7 lipca 1957 roku. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A25-tuje-15). W celu upamiętnienia jego postaci utworzono park Zamkowy wokół zamku w Olsztynie, a także jedną z ulic na olsztyńskim osiedlu Jaroty.

Wyróżniony licznymi odznaczeniami, Jakub Prawin otrzymał m.in. Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Order Czerwonej Gwiazdy, Złoty Krzyż Zasługi, Order Wojny Ojczyźnianej II stopnia, Medal za Obronę Stalingradu, Krzyż Walecznych, Medal za Warszawę 1939-1945, Medal 10-lecia Polski Ludowej oraz pośmiertnie Order Sztandaru Pracy I klasy.

Życie prywatne

Jakub Prawin był mężem Anny Prawin z domu Passenstein, która żyła w latach 1908-1986. Jej brat, Bernard Passenstein, był ojcem Daniela Passenta, znanego dziennikarza i dyplomaty. Prawinowie doczekali się córki, Edita Teresy.

Po zakończeniu II wojny światowej, Prawinowie wzięli na siebie odpowiedzialność za wychowanie Daniela Passenta, którego rodzice tragicznie zginęli podczas okupacji. Ich rolą było nie tylko zapewnienie opieki, ale także wsparcie w trudnych czasach wychowawczych.

---

Oceń: Jakub Prawin

---