Jan Berger (historyk)

---

Życiorys

Jan Berger był osobą głęboko osadzoną w bogatej historii literatury niemieckiej i polskiej. Urodził się jako syn Jana, oficera armii austriackiej, oraz Marii z Kocherów. Jego edukacja rozpoczęła się w gimnazjach w Rzeszowie, Dębicy i Krakowie, gdzie w 1908 roku uzyskał świadectwo dojrzałości. Następnie podjął studia w zakresie filologii germańskiej, angielskiej i klasycznej na Uniwersytecie Jagiellońskim, kontynuując naukę w latach 1908–1911 pod kierunkiem znanych profesorów, w tym Wilhelma Creizenacha.

W okresie od 1911 do 1912 roku studiował germanistykę na uniwersytecie w Berlinie, a w 1914 roku obronił pracę doktorską na UJ. Po zakończeniu studiów, Berger rozpoczął swoją karierę nauczyciela języka niemieckiego w Lwowie, gdzie pracował do 1918 roku, a później w Poznaniu, aż do 1936 roku. W 1924 roku uzyskał doktorat na podstawie pracy poświęconej niemieckiej literaturze.

Oprócz prowadzenia wykładów, zyskał tytuł adiunkta na Uniwersytecie Poznańskim w 1926 roku, a w 1932 roku habilitował się z zakresu germanistyki. Zajmował stanowisko docenta w Katedrze Filologii Germańskiej tej uczelni, a w latach 1933–1953 kierował Katedrą. Oprócz tego, w latach 1945–1946 kierował Katedrą Filologii Angielskiej. Jego kariera naukowa postępowała szybko: w 1936 objął katedrę germanistyki, a w 1938 roku został profesorem nadzwyczajnym, przekształconym na profesora zwyczajnego w 1949 roku.

Podczas II wojny światowej, Berger zmuszony był do wysiedlenia z Poznania, w wyniku czego utracił część swojego dorobku. Angażował się w tajne nauczanie w Krakowie i Poznaniu. Pomimo zdrowotnych trudności w ostatnich latach życia, pozostał aktywny, prowadząc wykłady i seminaria.

Jako badacz koncentrował się na literaturze niemieckiej XIX i XX wieku, a także na studiowaniu przekładów literackich. Interesował się pracą Christiana Grabbego oraz wpływem romantyzmu na jego twórczość. Analizował nowożytnymi dziełami romanów szwajcarskich oraz historią przekładów „Fausta” Goethego na język polski. W swoich badaniach wskazywał na powiązania między Kasprowiczem a Konopnicką, co zaowocowało wydaniem jego wykładów uniwersyteckich dotyczących Prometeizmu w poezji.

W latach 50., Berger został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności, a także członkiem zwyczajnym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Jego osiągnięcia naukowe zostały uhonorowane licznymi odznaczeniami, w tym Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Jan Berger ożenił się 20 maja 1920 roku z Kazimierą Radnicką, doktor filozofii, specjalizującą się w nauczaniu łaciny i greki. Para doczekała się córki, Marii, urodzonej 24 kwietnia 1924 roku, która w 1953 roku wyszła za mąż za Stefana Chałubińskiego.

Zmarł 13 września 1957 roku w Poznaniu. Jan Berger został pochowany na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu (pole 8-5-1-12).

Publikacje

Oto zestawienie publikacji autorstwa Jana Bergera, które odzwierciedlają jego wkład w historię literatury oraz teatru:

• Grabbe i romantyka (1932),
• Jerzy Büchner (1934),
• Nowe drogi teatru niemieckiego (1935),
• Niemcy współczesne – zdobywające przeszłość (1936),
• Przekłady Kasprowicza. Poezja niemiecka (1948),
• Literatura niemiecka w przekładach Marii Konopnickiej (1956).

---

Oceń: Jan Berger (historyk)

---