Józef Szaflarski

---

Życiorys

Józef Szaflarski to postać, która znacząco wpłynęła na rozwój geografii w Polsce. W 1926 roku ukończył krakowskie III Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego. Po tym, w tym samym roku, rozpoczął studia z zakresu geografii i geologii na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, które zakończył w 1929 roku. W 1931 roku uzyskał stopień doktora nauk przyrodniczych, broniąc pracy na temat morfologii doliny Skawy i Górnej Raby.

W okresie od 1930 do 1939 roku pracował jako asystent w Katedrze Geografii Fizycznej na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie skupiał się głównie na badaniach kartograficznych, hydrologicznych oraz historii odkryć geograficznych. W 1939 roku habilitował się na podstawie pracy dotyczącej morfologii i dyluwium południowych stoków Tatr. Po zakończeniu II wojny światowej obejmował różne stanowiska dydaktyczne, w tym kierował Katedrą Geografii Fizycznej UJ w latach 1945-1949 oraz Katedrą Geografii Ekonomicznej w latach 1949-1954. Pracował także w Akademii Handlowej.

W 1946 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1960 roku profesora zwyczajnego. W ciągu swojej kariery napisał wiele książek, w tym „Zarys kartografii” w 1955 roku oraz „Poznanie Czarnego lądu” w 1968 roku. Jego największe osiągnięcia wiążą się z badaniami Tatr i Podtatrza, a opublikowana w 1972 roku książka „Poznanie Tatr” stała się fundamentalną publikacją w tatrzańskim piśmiennictwie, prezentującą rozwój wiedzy o Tatrach do połowy XIX wieku.

W okresie przed II wojną światową uczestniczył w wielu projektach badawczych, szczególnie dotyczących jezior tatrzańskich, które dokumentował w następujących pracach:

• Z badań nad termiką jezior tatrzańskich („Przegląd Geograficzny” 12, 1932),
• Obecny stan badań jeziornych w Tatrach („Czasopismo Przyrodnicze” 8, 1934, nr 1),
• Morfometrja jezior tatrzańskich („Wiadomości Służby Geograficznej” 10, 1936, nr 1),
• Morfometrja jezior Doliny Białej Wody i Ciemnych Smreczyn (Kraków 1936),
• Termika i zlodzenie Zmarzłych Stawów w Tatrach Wysokich („Bull. Int. Acad. Pol. Sc. Cl. Math.” 1936),
• Warstwa tzw. przedwiosenna w termice wód jezior tatrzańskich („Przegląd Geofizyczny” 1, 1956, nr 3-4),
• Atlas jezior tatrzańskich w 3 zeszytach (Kraków 1933–36) (wspólnie z Romanem Gajdą i Wiktorem Ormickim).

Był także autorem pierwszej publikacji poświęconej wodnym zbiornikom Babiej Góry, zatytułowanej „Jeziora Babiej Góry” (Warszawa 1930). W obszarze historii kartografii Tatr zajmował się m.in.:

• O niektórych najstarszych zabytkach kartograficznych, przedstawiających Tatry i ich przedpole („Wierchy” 13, 1935),
• Pierwsze mapy topograficzne Tatr z końca XVIII wieku („Wierchy” 22, 1953),
• Mapa Tatr Jerzego Wahlenberga z r. 1813 jako prototyp mapy warstwicowej („Czasopismo Geograficzne” 29, 1958, nr 2),
• První vrstevnicová mapa Tater a jejich předpolí z roku 1857 („Sbor. Čs. Společ. Zemep.” 67, 1962, nr 2).

W swoich badaniach analizował także najstarsze tatrzańskie panoramy:

• Nowo odkryta panorama Tatr z r. 1719 („Wiadomości Służby Geograficznej” 8, 1934, nr 4),
• Trzy najstarsze panoramy tatrzańskie („Wiadomości Geograficzne” 14, 1936, nr 3-4).

W okresie II wojny światowej Józef Szaflarski zajmował się organizowaniem tajnego nauczania geografii w Krakowie. W 1987 roku Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego w Katowicach (aktualnie Uniwersytet Ekonomiczny) uhonorowała go tytułem doktora honoris causa. Ponadto, był członkiem Polskiego Towarzystwa Geologicznego.

---

Oceń: Józef Szaflarski

---