Franciszka Czernecka to postać, której życie i działalność mają duże znaczenie dla polskiej edukacji oraz ruchu harcerskiego. Urodziła się 25 listopada 1881 roku w Tarnowie, gdzie również spędziła ostatnie lata swojego życia, zmarła 1 października 1963 roku.
Jako pedagog, Czernecka wniosła wiele do swojego zawodu, a jej praca w zakresie edukacji miała długotrwały wpływ na rozwój młodych pokoleń. W czasach II wojny światowej odegrała kluczową rolę jako organizatorka tajnego nauczania, co było nie tylko aktem odwagi, ale także zwycięstwem nad trudnościami, z jakimi zmagał się naród polski w tym trudnym okresie.
Życiorys
Rodzicami Franciszki Czerneckiej byli Franciszek Czernecki oraz Elżbieta Wertz. Swoją edukację rozpoczęła w Tarnowie, a następnie kontynuowała ją w Lwowie, by w końcu zdobyc wykształcenie w Przemyślu, gdzie ukończyła Seminarium Nauczycielskie, zdając egzamin dojrzałości w 1905 roku. Cztery lata później, w 1909 roku, uzyskała patent nauczyciela szkół wydziałowych i zaczęła pracować w Tarnowie.
Od 1910 roku związana była ze Szkołą Wydziałową im. Franciszka Józefa, która później przyjęła imię Marii Konopnickiej, a w 1933 roku objęła stanowisko dyrektorki tej placówki. W latach 1917–1932 nauczała także języka niemieckiego oraz gimnastyki w II Prywatnym Żeńskim Seminarium Nauczycielskim. Oprócz pracy pedagogicznej, Franciszka była aktywistką harcerską i w 1914 roku zainicjowała działalność I Drużyny Skautek im. Emilii Plater w szkole.
W okresie 1916–1917, w czasie rosyjskiej okupacji Tarnowa, wyjechała z rodziną do Czech. Po powrocie do kraju nie tylko wznowiła działalność harcerską, ale także nawiązała współpracę z Marią Vetulani, angażując się jednocześnie w działania patriotyczne na rzecz niepodległości. Była członkiem tarnowskiego Komitetu Samoobrony, a jej aktywność zaowocowała uczestnictwem w przejęciu władzy w mieście z rąk Austriaków w nocy z 30 na 31 października 1918 roku.
Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu Tarnowa przez Niemców, Franciszka pozostała na stanowisku dyrektora szkoły. Mimo że miała niemieckie pochodzenie ze strony matki, nie zgodziła się na podpisanie volkslisty. Po odmowie w 1943 roku została usunięta z pracy i zmuszona do przejścia na przymusową emeryturę. W okresie okupacji, wespół z siostrą Stanisławą Czernecką, aktywnie działała w Tajnej Organizacji Nauczycielskiej, biorąc udział w tajnych kompletach edukacyjnych.
Po zakończeniu II wojny światowej zaangażowała się w reorganizację Szkoły Podstawowej im. Marii Konopnickiej, obecnie znanej jako Szkoła Podstawowa nr 3, pełniąc funkcję dyrektora aż do 1948 roku. W czasie represji stalinowskich została uznana za osobę nieprzystosowaną do reformy oświaty i trafiła w stan spoczynku. Zmarła 1 października 1963 roku i została pochowana na tarnowskim Starym Cmentarzu (sektor XI-1-36).
Upamiętnienie
W 1983 roku, w celu uhonorowania pracy oraz osiągnięć Franciszki i Stanisławy Czerneckich, Miejska Rada Narodowa w Tarnowie podjęła decyzję o nadaniu imienia Sióstr Czerneckich jednej z ulic, która znajduje się w obrębie Zbylitowskiej Góry.
Przypisy
- Cmentarze Komunalne w Tarnowie - wyszukiwarka osób pochowanych [online], tarnow.grobonet.com [dostęp 09.11.2020 r.]
- Maria Żychowska. Maria Vetulani de Nisau. „Rocznik Tarnowski”, s. 149–151, 1990.
- M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 279 „za zasługi na polu pracy pedagogicznej i społecznej”.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Zenon Klemensiewicz | Józef Winkowski (nauczyciel) | Edward Stamm | Michał Heller | Wanda Zabłocka | Agata Kwiatkowska-Lubańska | Józef Wolski (historyk) | Patrycja Sasnal | Józef Ujejski | Feliks Rapf | Edward Chodzicki | Edward Tutaj | Maria Roman Sławiński | Zbigniew Bania (historyk sztuki) | Stanisława Pawłowska | Józef Szujski | Mirosław Baran | Piotr Krakowski (historyk sztuki) | Roman Mazurkiewicz | Jan Berger (historyk)Oceń: Franciszka Czernecka