Karol Szpalski, znany również jako Karol Spielman, przyszedł na świat 19 sierpnia 1908 roku w Tarnowie. Był nie tylko utalentowanym pisarzem, ale również wybitnym satyrykiem, którego twórczość zdobyła uznanie wśród czytelników.
Niestety, jego życie zakończyło się 25 stycznia 1963 roku w Brukseli, co stanowi smutny rozdział w historii polskiej literatury. Jego dorobek artystyczny pozostaje jednak ceniony i pamiętany przez wielu miłośników literatury i satyry w Polsce.
Życiorys
Karol Szpalski był z wykształcenia prawnikiem, co byłoby zaskoczeniem dla wielu, biorąc pod uwagę jego późniejszą działalność artystyczną. W latach 1945–1956 aktywnie publikował w krakowskim „Przekroju”, co wystawiło go na szeroką publiczność i pozwoliło rozwijać swoje talenty. W 1956 roku, wespół z Lidią Wysocką oraz Kazimierzem Pawłowskim, współtworzył kabaret literacko-artystyczny „Wagabunda”. W tym przedsięwzięciu pełnił ważne role, takie jak kierownik artystyczny oraz reżyser, co podkreśla jego wszechstronność jako artysty.
Twórczość Szpalskiego obejmowała różnorodne formy literackie. Tworzył fraszki, w tym erotyki, a także wierszowane utwory satyryczne, które często w inteligentny sposób komentowały rzeczywistość społeczną. Jego talent wyrażał się również w tekstach piosenek, co czyniło go postacią znaczącą na polskiej scenie artystycznej. Ponadto, wraz z Marianem Załuckim był autorem literatury dziecięcej, co wskazuje na jego zdolność do przemawiania do różnych grup wiekowych i zainteresowań.
Publikacje
Satyra i poezja
Karol Szpalski w swojej twórczości literackiej wyróżniał się szczególnym wyczuciem rytmu i formy. Dwie jego istotne publikacje w tej dziedzinie to:
- Rym w rym, Kraków 1953,
- Półsłówka, Kraków 1955.
Te utwory stanowią przykład jego zdolności do łączenia płynności językowej z głębokim przekazem.
Literatura dziecięca (z Marianem Załuckim)
Współpraca Szpalskiego z Marianem Załuckim zaowocowała kilkoma niezwykle popularnymi książkami dla dzieci. Oto niektóre z nich:
- Małe bajeczki o wielkich zwierzętach, Warszawa 1952,
- O dzięciole, pelikanie, żabie, jeżu i bocianie, Warszawa 1952,
- O Antku co wioskę porzucił, Warszawa 1953,
- O dwunastu krukach i białym gołąbku, Warszawa 1954,
- Raz się z rakiem spotkał rak, Warszawa 1954,
- Nasi chłopcy na boisku, Warszawa 1954,
- Uszanowanie, panie bocianie, Kraków 1961,
- Kilka sportowych wierszy pod tytułem: Kto pierwszy, Kraków 1962,
- Dziwne przygody płynącej wody, Kraków 1967,
- Ananasy z naszej klasy, Kraków 1984.
Te publikacje nie tylko rozweselały dzieci, ale także kształtowały ich wyobraźnię i wrażliwość na świat natury oraz wartości społeczne.
Przypisy
- Karol Szpalski. www.sejm-wielki.pl. [dostęp 20.09.2022 r.]
- Karol Szpalski. epigramat.pl. [dostęp 20.09.2022 r.]
- Karol Szpalski. przekroj.pl. [dostęp 20.09.2022 r.]
- Karol Szpalski. lubimyczytac.pl. [dostęp 20.09.2022 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Jacek Niwelt | Roman Kuklewicz | Gabriel Morvay | Stefan Bartik | Józef Komarewicz | Paweł Kumięga | Antoni Żukowski | Tadeusz Koniarz | Henryka Kerner | Robert Żybura | Jan Głuszak | Jerzy Karszniewicz | Wojciech Seweryn (plastyk) | Józef Kapustka | Wincenty Balicki | Paweł Dobrowolski (muzyk) | Jerzy Fedkowicz | Jakub Ochnio | Wilhelm Sasnal | Adam FornalOceń: Karol Szpalski