Jan Głuszak, znany również pod pseudonimem Dagarama, urodził się w 1937 roku w Tarnowie. Był postacią znaczącą w polskiej kulturze, łącząc w sobie różnorodne talenty i osiągnięcia. Zmarł 13 listopada 2000 roku w Straszęcinie.
W trakcie swojej kariery Głuszak wykazał się wyjątkowym podejściem do architektury, będąc przedstawicielem futuryzmu. Ta nowatorska forma architektury jest znana z innowacyjnych projektów i odważnych pomysłów na przestrzeń miejską. Oprócz działalności architektonicznej, Jan Głuszak był również poetą i filozofem, co dodatkowo wzbogaca jego dorobek artystyczny.
Życie i działalność
Jan Głuszak studiował architekturę na Politechnice Krakowskiej, aczkolwiek jego edukacja nie doszła do końca z powodu problemów zdrowotnych. Już w czasach studenckich zyskał uznanie, zdobywając liczne wyróżnienia za swoje odważne i nowatorskie projekty futurologiczne. W 1971 roku, po utracie lewej ręki trzy lata wcześniej, znalazł zatrudnienie w tarnowskiej Spółdzielni Inwalidów Tarnospin.
W 1975 roku jego talent został doceniony, kiedy był jednym z laureatów nagrody krakowskiej Krytyki Plastycznej za osiągnięcia z 1974 roku. Otrzymał ją wspólnie z Marią Pinińską-Bereś, Antonim Haską oraz Tadeuszem Kantorem. Niestety, mimo sukcesów w życiu zawodowym, zmagał się z ciężką chorobą psychiczną – schizofrenią. Pracował m.in. jako stróż nocny w Muzeum Okręgowym w Tarnowie.
W 2000 roku, w szpitalu psychiatrycznym w Straszęcinie, Jan Głuszak zmarł, a jego śmierć miała tragiczny charakter – była wynikiem samobójstwa. Ostatnie chwile swojego życia spędził w otoczeniu bliskich, a jego ciało spoczęło na cmentarzu parafialnym w Rzędzinie. Obecnie Jan Głuszak uznawany jest za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej architektury futurologicznej, którego wizje i twórczość inspirują kolejne pokolenia architektów.
W roku 2010/2011 miała miejsce pierwsza wystawa retrospektywna jego prac pod tytułem „Dagarama” w Muzeum Okręgowym w Tarnowie. Kolejną znaczącą prezentacją była wystawa „Dagarama. Powrót do przyszłości”, która miała miejsce w Muzeum Architektury we Wrocławiu w 2011 roku. W 2012 roku, w związku z projektem „Tarnów. 1000 lat nowoczesności”, zaprezentowano wystawę jego prac zatytułowaną „Z trudu słońca” w Studiu Edwarda Krasińskiego Instytutu Awangardy, nad którą czuwali kuratorzy Ewa Łączyńska-Widz i Dawid Radziszewski.
Upamiętnienie
W 2010 roku, na fasadzie Muzeum Okręgowego w Tarnowie, zainstalowano pamiątkową tablicę mosiężną dedykowaną Janowi Głuszakowi. Tablica ta została ufundowana przez Biuro Wystaw Artystycznych w Tarnowie w ramach niezwykłego projektu pod nazwą „Tarnów. 1000 lat nowoczesności”. Co ciekawe, płyta jest wyposażona w wewnętrzną grzałkę, która utrzymuje stałą temperaturę 37,5 stopnia Celsjusza, co symbolicznie odzwierciedla stan podgorączkowy. Taki zabieg ma nawiązywać do intensywnej wyobraźni i emocji postaci Głuszaka, który cierpiał na schizofrenię, a zarazem był genialnym wizjonerem z Tarnowa.
Również w listopadzie tego samego roku odbyła się premiera filmu dokumentalnego, którego autorem jest tarnowski filmowiec Bogusław Hynek. Film nosi tytuł Dagarama i jest kolejnym krokiem w upamiętnieniu życia oraz twórczości Jana Głuszaka.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Karol Szpalski | Jacek Niwelt | Roman Kuklewicz | Gabriel Morvay | Stefan Bartik | Józef Komarewicz | Paweł Kumięga | Antoni Żukowski | Tadeusz Koniarz | Henryka Kerner | Jerzy Karszniewicz | Wojciech Seweryn (plastyk) | Józef Kapustka | Wincenty Balicki | Paweł Dobrowolski (muzyk) | Jerzy Fedkowicz | Jakub Ochnio | Wilhelm Sasnal | Adam Fornal | Marcin SachaOceń: Jan Głuszak