Gabriel Stanisław Morvay, który przyszedł na świat 16 lipca 1934 roku w Tarnowie, a zmarł 16 września 1988 roku w Sabadell, to postać o niezwykle bogatej biografii, łącząca talent artysty, malarza i pisarza, a także osobę, która żyła i tworzyła na emigracji.
Rodzice Gabriela Morvaya odegrali znaczącą rolę w jego artystycznym rozwoju. Jego ojciec, Kazimierz Morvay, był malarzem pochodzącym z Węgier, który pracował w Muzeum Miasta Tarnowa jako konserwator dzieł sztuki. Matka, Jadwiga Essers, rzeźbiarka z Łotwy, również miała wpływ na jego artystyczne podejście. Chrześniak, Norbert Lippóczy, był handlarzem win oraz kolekcjonerem, co mogło mieć duże znaczenie dla późniejszego kierunku artystycznego Morvaya.
Po ukończeniu Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie uczył się w pracowni Artura Nacht-Samborskiego, Gabriel postanowił opuścić Polskę. W 1958 roku wyjechał do Paryża, uzyskując status uchodźcy politycznego. Tam, w atmosferze nowatorskich prądów artystycznych, związał się z cyganerią artystyczną i zaczął malować w stylu liryzmu abstrakcyjnego oraz sztuki informel.
Po pewnym czasie spędzonym w Paryżu, Morvay zaczął przebywać w takich miejscach jak Rzym, Casalmaggiore oraz Sabadell, gdzie w 1960 roku współtworzył grupę artystyczną Gallot, specjalizującą się w action painting.
W okresie od 1967 do 1984 roku jego twórczość stała się bardziej różnorodna, koncentrując się głównie na lirycznych pejzażach i miejskich plenerach. Gabriel Morvay nie ograniczał się jedynie do malarstwa; w tym czasie eksperymentował literacko, co zaowocowało tomikiem opowiadań zatytułowanym La Chambre de Pauline. Po 1984 roku artysta przeszedł na wyraźną stronę radykalnego ekspresjonizmu, w którym tworzył aż do swojej śmierci w 1988 roku.
Jego prace znalazły się w wielu prywatnych kolekcjach we Włoszech, Francji i Hiszpanii, a wystawiane były w znaczących miastach, takich jak Paryż, Rzym czy Luksemburg. W 2006 roku Muzeum Okręgowe w Tarnowie, w ścisłej współpracy z hiszpańską badaczką, profesor Marią-Josep Balsach, zorganizowało wystawę zatytułowaną „Gabriel Morvay – powrót. (1934, Tarnów – 1988, Sabadell)”. Była ona połączona z przedstawieniem spektaklu o malarzu, w reżyserii Alberto Macchiego. W kolejnych latach, w 2009 roku, kolejna wystawa prac Morvaya o tytule „Gabriel Morvay – malarz nieznany” miała miejsce w tarnowskiej Galerii Miejskiej.
Pamięć Gabriela Morvaya została uhonorowana przez jego rodzinne miasto oraz miasto, w którym zmarł. W dniu 29 października 2006 roku, z okazji odsłonięcia tablicy pamiątkowej na budynku przy ulicy Urszulańskiej 27 w Tarnowie, hołd złożono włoskiej artystce Giovannie Barozzi, zaś w Sabadell jednym z placów nazwano jego imieniem: Plaça de Gabriel Morvay.
Przypisy
- Associazione Italiani in Polonia. italianiinpolonia.org. [dostęp 30.08.2010 r.]
- Oficjalny portal miasta Tarnowa [dostęp 30.08.2010 r.]
- Maria Sąsiadowicz, Ewa Stańczyk, Tarnowskie kalendarium: listopad 2004 – grudzień 2009 [dostęp 30.08.2010 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Stefan Bartik | Józef Komarewicz | Paweł Kumięga | Antoni Żukowski | Tadeusz Koniarz | Henryka Kerner | Robert Żybura | Jerzy Durał | Stanisław Kwaśnik | Tomasz Zeliszewski | Roman Kuklewicz | Jacek Niwelt | Karol Szpalski | Jan Głuszak | Jerzy Karszniewicz | Wojciech Seweryn (plastyk) | Józef Kapustka | Wincenty Balicki | Paweł Dobrowolski (muzyk) | Jerzy FedkowiczOceń: Gabriel Morvay