Kazimierz Rzeszutko


Kazimierz Rzeszutko, urodzony 13 stycznia 1907 roku w Tarnowie, był postacią znaną jako działacz robotniczy oraz komunistyczny ze znaczącym wpływem na historię Polski. Zmarł 10 marca 1996 roku, pozostawiając po sobie dziedzictwo zaangażowania w sprawy społeczne.

Jego działalność w XXX okresie XX wieku odegrała kluczową rolę w kształtowaniu się niezależnych ruchów robotniczych i propagowaniu idei komunistycznych w Polsce.

Życiorys

Kazimierz Rzeszutko był postacią wybitną, urodził się jako syn Bolesława Rzeszutko, artysty-stolarza, który działał głównie na Podkarpaciu, wykonując ołtarze oraz dekoracje do kościołów. Jego ojciec brał również udział w budowie dworku Ignacego Jana Paderewskiego w Kąśnej Dolnej. Kazimierz miał troje rodzeństwa, a w wyniku choroby ojca, od 1912 roku mieszkał u swojego wuja w Sanoku.

W dzieciństwie wykazywał inicjatywę entrepreneurialną i kolportował prasę robotniczą, w tym tytuły takie jak „Naprzód” czy „Robotnik”. Rozpoczął naukę w zawodzie stolarza, kontynuując tradycję rodzinną. Po śmierci ojca musiał pójść do pracy, stając się terminatorem stolarskim w Przemyślu w 1921 roku. Już rok później, od maja 1922 roku, był zatrudniony w fabryce maszyn i wagonów w Sanoku, w roli pomocnika stolarza, a w 1925 roku zdobył świadectwo czeladnicze. Poprowadził aktywne życie polityczne, w 1926 roku przyłączając się do Polskiej Partii Socjalistycznej – Lewica oraz do Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego (OMTUR), gdzie legitymację z rąk Bolesława Drobnera otrzymał.

W 1930 roku odbył służbę wojskową w stopniu kaprala. Następne lata, od 1930 do 1935, spędził jako bezrobotny, jednak znajdował się w dorywczych zajęciach, aż w 1935 roku ponownie rozpoczął pracę jako stolarz w sanockiej fabryce, znanej jako „wagonówka”. Jego zatrudnienie w tym zakładzie zawdzięczał wsparciu Wilhelma Topinka, któremu nadał imię swojego syna.

W przededniu II wojny światowej, 17 sierpnia 1939 roku, został zmobilizowany do 22 pułku artylerii lekkiej z Przemyśla. Uczestniczył w kampanii wrześniowej, walcząc w obronie kraju. Po otoczeniu przez Niemców w okolicach Jurkowa, udało mu się przeprawić przez rzekę Nidę. Został jednak wkrótce wzięty do niewoli, jednakże zdołał uciec i trafił do szpitala w Narolu. Po wyzdrowieniu, 1 listopada 1939 roku, wrócił do Sanoka. W trakcie niemieckiej okupacji najpierw musiał się ukrywać, ale od 1941 roku wrócił do pracy w branży stolarskiej, zatrudniając się w prywatnej niemieckiej firmie budowlanej, która budowała domy dla straży granicznej wzdłuż rzeki Sanu, szczególnie w regionie Bieszczadów. Po ataku Niemiec na ZSRR w 1941 roku znowu musiał uciekać z obawy przed deportacją na wschód. Kazimierz związał się z Związkiem Walki Zbrojnej.

Po zakończeniu działań wojennych, w sierpniu 1944 roku, stał się jednym z działaczy robotniczych wyróżnionych przez przedstawicieli PKWN do objęcia wpływowych stanowisk w Sanoku. 25 września 1944 roku jako przedstawiciel Polskiej Partii Socjalistycznej został wybrany delegatem do Tymczasowej Powiatowej Rady Narodowej w Sanoku. W sierpniu 1944 roku został mianowany zastępcą komendanta powiatowego Milicji Obywatelskiej, mając pod swoją komendą około 60 posterunków, i kształtując organizację MO na tym terenie. Jako komendant powiatowy MO w Sanoku 27 marca 1947 roku miał zaszczyt witać w mieście generała Karola Świerczewskiego, który tragicznie zginął następnego dnia.

Kazimierz Rzeszutko służył w Milicji przez 15 miesięcy, biorąc udział w działaniach przeciwko UPA i NSZ, jego aktywność w PPS była również znacząca. Na przełomie 1946 roku objął funkcję sekretarza nowo powstałych władz PPS w Sanoku. W 1948 roku został członkiem Wojewódzkiego Komitetu PPS w Rzeszowie i jako reprezentant PPS brał udział w Zjeździe Zjednoczeniowym, który odbył się 15 grudnia 1948 roku. W efekcie tego zjazdu powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, a Kazimierz stał się jednym z członków pierwszego Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Rzeszowie, wybranego 23 grudnia 1948 roku.

W kolejnych latach piastował funkciI sekretarza w PZPR w Sanoku i później w Krośnie, mając również doświadczenie w branży naftowej w Krośnie, pracując w Instytucie Naftowym przez pięć lat. Ukończył szkołę średnią w systemie zaocznym, a później na stanowisku kierownika wydziału w Miejskiej Radzie Narodowej w Sanoku, a także jako kierownik administracji w Powiatowej Radzie Narodowej. W latach pięćdziesiątych był zarejestrowanym informatorem w Wojewódzkim Urzędzie do spraw Bezpieczeństwa Publicznego w Rzeszowie, działając pod pseudonimem „Janek”. Do 1972 roku był zastępcą kierownika Wydziału Zdrowia w Sanoku.

Po przejściu na emeryturę, Kazimierz Rzeszutko angażował się społecznie w Komitecie Miejskim PZPR w Sanoku, pełniąc obowiązki przewodniczącego referatu do spraw starych działaczy ruchu robotniczego w 1981 roku. Do końca lat osiemdziesiątych nadal był aktywnym działaczem PZPR, a w 1988 brał udział w obchodach jubileuszowych Kongresu Zjednoczeniowego, które odbyły się w Politechnice Warszawskiej. W 1948 roku współorganizował oddział powiatowy Związku Uczestników Walki Zbrojnej o Niepodległość i Demokrację oraz został wybrany na prezesa zarządu.

Jego życie osobiste wiązało się z Antoniną (z domu Szczurek lub Drwięga), z którą wziął ślub 22 września 1934 roku. Mieli córkę oraz syna Wilhelma, który urodził się w 1938 roku i również stał się oficerem oraz wykładowcą. Kazimierz Rzeszutko zmarł w wieku 89 lat, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Posada w Sanoku.

Odznaczenia i wyróżnienia

Kazimierz Rzeszutko zdobył liczne odznaczenia i wyróżnienia podczas swojej kariery, które świadczą o jego znaczących osiągnięciach.

  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski z 1985 roku,
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski z 1971 roku,
  • Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” przyznany w 1982 roku,
  • Medal im. Ludwika Waryńskiego zdobyty w 1987 roku,
  • Różnorodne odznaczenia państwowe, resortowe oraz regionalne,
  • List gratulacyjny złożony przez I sekretarza KC PZPR, Edwarda Gierka, z okazji 59. rocznicy Rewolucji Październikowej w 1976 roku,
  • Adres okolicznościowy od Egzekutywy KM PZPR w Sanoku z okazji obchodów 80. urodzin oraz 45. rocznicy powstania PPR w 1986 roku.

Przypisy

  1. Antonina Rzeszutko. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 25.11.2021 r.]
  2. Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie (1944) 1983-1990. Kazimierz Rzeszutko. inwentarz.ipn.gov.pl. [dostęp 29.07.2017 r.]
  3. Wiesław Koszela. 80-lecie urodzin Kazimierza Rzeszutki. Owocne lata pracy i walki. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1, nr 4 (403) z 01.02.1987 r.
  4. Józef Ząbkiewicz. 1-majowe spotkanie weteranów pracy. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1–2, nr 15 (414) z 20.05.1987 r.
  5. W Politechnice Warszawskiej po 40 latach. Trzeba powrócić do korzeni naszego ruchu.... „Nowiny”, s. 3, nr 286 z 09.12.1988 r.
  6. Stanisław Dobrowolski. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Kształtowanie się władzy w Sanoku w latach 1944–1950. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 129, Sanok: 2008.
  7. Janina Zborowska (oprac.): Z dziejów kształtowania się władzy ludowej i życia społeczno-politycznego na Podkarpaciu w latach 1944–1947. Rzeszów – Krosno: 1984, s. 30.
  8. Andrzej Brygidyn, W latach powojennych. W dobie stalinowskiego terroru, w: Sanok. Dzieje miasta, praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 777.
  9. Indeks do Ksiąg Zaślubionych Parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku od roku 1911. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 159.
  10. III. Realizacja 3-letniego planu odbudowy. Aparat partyjny KW PZPR w Rzeszowie. W: Kształtowanie się władzy ludowej na Rzeszowszczyźnie. T. II. Rzeszów: Komitet Wojewódzki PZPR w Rzeszowie, s. 239–241.
  11. Bronisław Syzdek: Ruch robotniczy w województwie rzeszowskim w latach 1944–1948. W: Bronisław Syzdek (red. nauk.): Ruch robotniczy na ziemi rzeszowskiej 1918–1975. Warszawa: Książka i Wiedza, 1980, s. 356.
  12. Józef Ząbkiewicz. W rocznicę Kongresu. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1, nr 2 (329) z 10.01.1985 r.
  13. Marian Struś. Wojewódzka akademia 1-majowa w Sanoku. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1–2, nr 14 (341) z 10.05.1985 r.
  14. Zanim ruszą 1-majowe pochody. Wojewódzkie akademie i koncerty. Krośnieńskie. „Nowiny”, s. 75, nr 100 z 30.04.1985 r.
  15. III. Realizacja 3-letniego planu odbudowy. W: Kształtowanie się władzy ludowej na Rzeszowszczyźnie. T. II. Rzeszów: Komitet Wojewódzki PZPR w Rzeszowie, s. 236.
  16. Idea PPR określiła losy naszego kraju. Dalsze uroczystości na Rzeszowszczyźnie. W Sanoku. „Nowiny”, s. 2, nr 17 z 18.01.1972 r.
  17. Spotkanie weteranów ruchu robotniczego w Sanoku. „Nowiny”, s. 2, nr 11 z 14.01.1987 r.
  18. Andrzej Brygidyn, W latach powojennych. W dobie stalinowskiego terroru, w: Sanok. Dzieje miasta, praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 778.
  19. Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 113.
  20. III. Realizacja 3-letniego planu odbudowy. O działalności PPS. Stan organizacyjny. W: Kształtowanie się władzy ludowej na Rzeszowszczyźnie. T. II. Rzeszów: Komitet Wojewódzki PZPR w Rzeszowie, s. 228–229.
  21. II. PPR na czele mas w walce o utrwalenie władzy ludowej na Rzeszowszczyźnie. W: Kształtowanie się władzy ludowej na Rzeszowszczyźnie. T. II. Rzeszów: Komitet Wojewódzki PZPR w Rzeszowie, s. 109.

Oceń: Kazimierz Rzeszutko

Średnia ocena:4.61 Liczba ocen:13