Arnold Rappaport

---

Życiorys

Arnold Rappaport, wybitny przedstawiciel swojego pokolenia, zyskał renoma dzięki bogatej działalności zarówno w sferze prawnej, jak i społecznej. W latach 1850–1858 kształcił się w Gimnazjum św. Anny w Krakowie, a następnie kontynuował studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1858–1861, gdzie specjalizował się w prawie. Po tym etapie, podjął naukę na Uniwersytecie w Wiedniu, gdzie zgłębiał prawo oraz ekonomię polityczną w roku 1862. Rappaport obronił doktorat na UJ w 1863 roku, prezentując rozprawę o tytule „Zdanie ze wszystkich gałęzi prawa i umiejętności politycznych”, która później znalazła się w druku w Krakowie.

Po ukończeniu studiów rozpoczął praktykę jako koncypient adwokacki, a od roku 1870 prowadził swoją kancelarię w Krakowie. Właśnie tam zdobył duże doświadczenie i uznanie, również jako właściciel nieruchomości w mieście. Od 1874 roku był członkiem Wydziału Izby Adwokackiej w Krakowie, a w latach 1877–1879 pełnił funkcję w jej radzie dyscyplinarnej. Rappaport aktywnie uczestniczył również w życiu gospodarczym; zasiadał w radach nadzorczych instytucji takich jak Galicyjski Zakład Kredytowy Ziemski oraz Galicyjskie Towarzystwo Parcelacji i Budowy, a także był doradcą prawnym Galicyjskiego Banku dla Handlu i Przemysłu. Kiedy utworzył stowarzyszenie Izba Kupiecka w Krakowie, stał się jednym z jego współzałożycieli.

Rappaport był także jednym z głównych zwolenników asymilacji Żydów w Galicji. Uważał się za Polaka wyznania mojżeszowego, co akcentował od czasów studenckich. W swoich publikacjach, takich jak „O stanowisku Żydów w Polsce pod względem narodowo-gospodarczym”, opowiadał się za pełnym równouprawnieniem Żydów i nawoływał ich do rezygnacji z lichwy, która jego zdaniem prowadziła do konfliktów z chrześcijańską społecznością. Wierzył, że współpraca pomiędzy „kapitałem obrotowym” a „majątkiem ziemskim” stanowi klucz do rozwoju gospodarczego Galicji. Rappaport zawsze promował szerokie uczestnictwo Żydów w życiu społecznym i politycznym Polski, a te przekonania były fundamentem jego aktywności publicznej.

Jego dorobek intelektualny obejmuje wiele artykułów dotyczących gospodarki, które ukazywały się w różnych gazetach, w tym w „Kraju”, „Czasie” oraz wiedeńskiej „Neue Freie Presse”, w których krytykował dominację obcego kapitału w przemyśle galicyjskim. Politycznie, Rappaport był związany z konserwatystami krakowskimi, a w latach 1872–1881 był członkiem Rady Miasta Krakowa.

Ważnym etapem jego kariery było również pełnienie funkcji posła do Sejmu Krajowego Galicji, gdzie służył w IV, V, VI i VII kadencji. Jego działalność parlamentarna skupiała się na problematyce finansów oraz rozwoju gospodarczego regionu. zainteresowania Rappaporte’a obejmowały również kwestie związane z tworzeniem instytucji kredytowych i bankowych. W 1878 roku należał do organizatorów Banku Krajowego w Galicji, który postrzegał jako fundamentalny dla przyszłości gospodarki. Jego ambitne plany obejmowały także rozwój sieci transportowej, szczególnie dróg wodnych oraz kolejowych, co uważał za kluczowe dla wzrostu wydajności regionu.

W 1881 roku Rappaport przeniósł swoje życie zawodowe do Wiednia, gdzie kupił dom oraz willę w Dombach. Kontynuował swoją rywalizującą działalność prawniczą, prowadząc prestiżową kancelarię oraz znany salon towarzyski. Jako doradca odpowiedzialny za sprawy finansowe, miał wpływ na ministrów Juliana Dunajewskiego i Kazimierza Badeniego. W latach 1880–1895 współpracował jako prawny doradca banku Länderbank, który kierował Ludwik Wodzicki. Rappaport, zostając prezesem Oesterreichische Israelitische Union, zdobył znaczącą pozycję polityczną oraz znaczny majątek, inwestując w różne przedsiębiorstwa, w tym hutę żelaza oraz kopalnię w Brzeszczach.

W kolejnych latach była również posłem do austriackiej Rady Państwa, gdzie reprezentował interesy Galicji. Działał na rzecz rozwoju jej przemysłu, co jednak spotykało się z oporem ze strony lokalnych przedsiębiorców. W obronie Żydów galicyjskich, Rappaport angażował się w pomoc dla społeczności, zakładając szkołę rzemieślniczą dla młodzieży żydowskiej, fundując stypendia oraz przyczyniając się do budowy szpitala dla dzieci w Krakowie. Po jego śmierci zostawił testament o wartości 200 tys. koron dla gminy żydowskiej w Krakowie oraz 400 tys. koron dla fundacji pomocy ubogiej ludności żydowskiej w Galicji. Był również pasjonatem sztuki, posiadając w swojej kolekcji m.in. dzieła Jana Matejki, Zygmunta Ajdukiewicza oraz Wojciecha Kossaka.

Arnold Rappaport został pochowany w grobowcu rodzinnym w części żydowskiej Cmentarza Centralnego w Wiedniu, pozostawiając po sobie dziedzictwo, które z pewnością wpłynęło na zarówno społeczność żydowską, jak i na Galicję jako całość.

Odznaczenia i wyróżnienia

Arnold Rappaport, nobilitowany 13 lipca 1890, otrzymał przydomek Porada na mocy dyplomu, który został wydany 6 września tego samego roku. W 1895 roku, wspólnie z Emilem Bykiem, uzyskał członkostwo honorowe w Stowarzyszeniu Rękodzielników Żydowskich „Jad Charuzim” w Sanoku. Działając na rzecz społeczności żydowskiej, Rappaport przyczynił się do wyjednania zwolnienia dla izraelitów od obowiązkowego niedzielnego spoczynku.

W ciągu swojego życia został wyróżniony wieloma odznaczeniami, w tym Legią Honorową. Oprócz tego, w 1895 roku odznaczono go serbskim Orderem Św. Sawy I klasy, a także tureckim Orderem Medżydów I klasy.

Rodzina

Arnold Rappaport był osobą, która wywodziła się z żydowskiej rodziny, osiedlającej się w Polsce już od czasów późnego średniowiecza. Był wnukiem znaczącego uczonego, Salomona Judy Leib Rapoporta, który pełnił różne funkcje, w tym nadrabina w Pradze. Jego ojcem był Dawid, przedsiębiorca, który działał początkowo w Tarnowie, a następnie w Krakowie, gdzie zmarł w 1870 roku. Jego matką była Karolina, która przyszła na świat w 1827 roku, a zmarła w 1905 roku.

Arnold Rappaport związał się małżeństwem z Laurą, pochodzącą z domu Eibenschütz. Ich związek dał początek następnemu pokoleniu, w tym ich synowi Alfredowi, który zajmował się prawem oraz działalnością przedsiębiorczą, urodzonemu w 1876 roku. Oprócz syna, mieli także cztery córki.

• Bronisławę, która przyszła na świat w 1869 roku i została żoną Roberta Allatiniego,
• Eugenię, urodzoną w 1871 roku, żonę Henryka Friessa,
• Felicję, urodzoną w 1873 roku, która poślubiła Henryka Kuha,
• Łucję, która przyszła na świat w 1881 roku i została żoną barona Albrechta Schey von Koromla.

---

Oceń: Arnold Rappaport

---