Zofia Vetulani, urodzona 30 marca 1893 roku w Tarnowie, a zmarła 23 września 1981 roku w Warszawie, była wybitną polską urzędniczką państwową, a także aktywną działaczką społeczną i polityczną.
W okresie II Rzeczypospolitej pełniła ważną rolę jako urzędniczka w dziale budżetowym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, gdzie pracowała od 1921 do 1939 roku. W czasie II wojny światowej jej życie przybrało dramatyczny obrót; została internowana w Rumunii, gdzie spędziła lata od 1939 do 1945 roku. W tym trudnym czasie była aktywna zawodowo, m.in. jako sekretarka w zarządzie koła kobiet przy Amerykańskiej Komisji Pomocy Polakom – YMCA, działając w obozie uchodźców w Braili oraz w Drăgășani. Ponadto pracowała jako sekretarka konsula generalnego RP, Jerzego Lechowskiego.
Po wojnie jej kariera zawodowa kontynuowała się w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, gdzie zasiadała w wydziałach finansowych oraz budżetowych. Była urzędniczką w Urzędzie Pełnomocnika Rządu RP na Okręg Mazurski w latach 1945–1947, a następnie w Urzędzie Wojewódzkim w Olsztynie od 1947 do 1950 roku. Ostatnią rolą Zofii Vetulani w strukturach administracyjnych była praca w prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, gdzie pozostawała aktywna do 1958 roku.
Życiorys
Zofia Vetulani przyszła na świat 30 marca 1893 roku, w Tarnowie. Była córką inżyniera Franciszka Vetulaniego (1856–1921) i Katarzyny Ipohorskiej-Lenkiewicz (1868–1915). W rodzinie pojawiły się też inne dzieci: brat Stanisław oraz dwie siostry, Maria i Cecylia.
W roku 1911 Zofia ukończyła Prywatne Gimnazjum Żeńskie Heleny Strażyńskiej w Krakowie. W kolejnych latach (od 1911 do 1916) miała zaszczyt studiować filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz Uniwersytecie Jana Kazimierza w Lwowie. W 1917 roku, kończąc roczny kurs dla abiturientów szkół średnich, uzyskała dyplom Akademii Handlowej w Krakowie.
Swą karierę zawodową rozpoczęła na stanowisku aspirantki służby kasowej w Komunalnej Kasie Oszczędności Miasta Tarnowa, gdzie pracowała od 1 stycznia 1918 do 31 grudnia 1920. Następnie, 1 stycznia 1921 roku, zaczęła pracę w dziale budżetowym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Warszawie, gdzie awansowała kolejno na stażystkę, kontrolera oraz skarbnika w stopniu podreferendarza, aż do wybuchu II wojny światowej.
W dniu 7 września 1939 roku, po niemieckiej agresji na Polskę, Zofia została ewakuowana z Warszawy. Działo się to na wniosek ministra spraw wewnętrznych, z wytycznymi dotyczącymi wywozu z kraju pieniędzy oraz ministerialnych dokumentów. Dziesięć dni później, w towarzystwie części rządu, przekroczyła granicę polsko-rumuńską. Powierzone jej depozyt aktowy oraz środki pieniężne przechowała do 22 listopada 1939 roku, kiedy to przekazała je dyrektorowi biura MSW Antoniemu Robaczewskiemu. Środki zostały zdeponowane na koncie Komisji Ochrony Mienia Państwowego przy Ambasadzie RP w Bukareszcie.
Podczas całego okresu wojny Zofia Vetulani była internowana w Rumunii. Od grudnia 1939 do lutego 1940 roku pełniła rolę społecznej sekretarki zarządu koła kobiet w Amerykańskiej Komisji Pomocy Polakom – YMCA w obozie uchodźców w Braili. Później, od lutego do sierpnia 1940, pracowała jako sekretarka Jerzego Lechowskiego, konsula generalnego RP na terenie Braili, Galati oraz Tulcei. W latach 1940-1941 ponownie została sekretarką koła kobiet przy AKPP YMCA w Drăgășani, a następnie pełniła funkcję przewodniczącej koła kobiet w Craiovej od listopada 1941 do listopada 1943. W czasie 1944 roku, do czerwca, pracowała w polskim zakładzie szewskim w Craiowej, a wiosną 1945 przystąpiła do Związku Patriotów Polskich w tym samym mieście.
Po wojnie, w lipcu 1945 roku, Zofia powróciła do Polski i zgłosiła chęć pracy w Ministerstwie Administracji Publicznej, pragnąc uzyskać delegację do Olsztyna. Po przyjeździe osiedliła się z siostrą Cecylią oraz siostrzeńcem Witoldem de Nisau w mieszkaniu na ulicy Warmińskiej 7. 21 sierpnia 1945 roku zatrudniono ją jako urzędniczkę w Wydziale Finansowym Urzędu Pełnomocnika Rządu RP na Okręg Mazurski. Następnie pełniła obowiązki kierownika oddziału kontroli rachunkowej w Wydziale Budżetowo-Gospodarczym Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie od początku 1947 roku.
Na mocy zarządzenia Ministerstwa Ziem Odzyskanych, od 1 stycznia 1948 roku Zofia została zakwalifikowana do grupy pracowników „o wyjątkowo wysokich kwalifikacjach fachowych w zakresie administracji ogólnej”, co było równoznaczne z awansem do stopnia referendarza. Od 1 stycznia 1949 do 4 czerwca 1950 roku była samodzielną księgową oraz referendarzem w Wydziale Budżetowo-Gospodarczym Urzędu Wojewódzkiego. Kolejno, od 5 czerwca 1950 do 1 stycznia 1955 roku, pracowała w Wydziale Finansowym Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, gdzie po pewnym czasie objęła stanowisko starszej księgowej. 30 czerwca 1958 roku przeszła na emeryturę.
Była aktywną członkinią Stronnictwa Pracy i Stronnictwa Demokratycznego. Zmarła 23 września 1981 roku i spoczywa w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 218-3-17).
Odznaczenia
Zofia Vetulani, wybitna postać historyczna, została uhonorowana licznymi odznaczeniami za swoje zasługi i wkład w rozwój kraju. Oto niektóre z jej odznaczeń:
- srebrny Krzyż Zasługi,
- medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (nie przed 1928),
- srebrny Krzyż Zasługi (po raz drugi, 1938),
- srebrny Krzyż Zasługi (po raz trzeci, 1948).
Rodzina
Rodzina Vetulanich to znaczący temat, który obejmuje bogatą historię oraz tradycje tej rodziny. Włączenie odpowiednich informacji o każdej z osób wchodzących w skład rodziny pozwala na lepsze zrozumienie ich znaczenia w kontekście kulturowym oraz społecznym.
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | Michał Vetulani | _ | Franciszka Śliwińska | _ | _ | _ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | Jan Vetulani | _ | Matylda Pisz | _ | _ | _ | Roman Vetulani | _ | _ | _ | Elżbieta Kunachowicz | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | Franciszek Latinik | _ | _ | _ | _ | _ | _ | Franciszek Vetulani | _ | Katarzyna Ipohorska-Lenkiewicz | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | Eugeniusz Vetulani | _ | _ | _ | Kazimierz Vetulani | _ | Zygmunt Vetulani | _ | Tadeusz Vetulani | _ | Maria Godlewska | _ | _ | _ | Adam Vetulani | _ | Irena Latinik | _ | Zofia Vetulani | _ | Bohdan de Nisau | _ | Maria Vetulani de Nisau | _ | Cecylia Vetulani | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | _ | Agnieszka Vetulani-Cęgiel | _ | Maria Vetulani | _ | Charles Belfoure | _ | Marek Vetulani | _ | Tomasz Vetulani | _ | _ | _ | _ | _ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przypisy
- Robert Syrwid. „Ambasadorka Watykanu”, czyli Cecylii Vetulani potyczki z władzą ludową. Nieznany list do Komisji Kultury Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z 1955 roku. „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”. 2, s. 375–399, 2012.
- M.P. z 1948 r. nr 62, poz. 381.
- M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 605.
- Cmentarz Stare Powązki: FRANCISZEK VETULANI, [dostęp 24.01.2017 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Dorota Kłuszyńska | Jakub Kwaśny | Janusz Choiński | Arnold Rappaport | Mariusz Wesołowski | Roman Ciepiela | Oswald Bartmański | Ignacy Schiper | Andrzej Benesz | Eustachy Stanisław Sanguszko | Jan Marceli Drohojowski | Władysław Dziadosz | Jan Stadnicki (1841–1919) | Stanisław Mróz (poseł) | Kazimierz Rzeszutko | Ferdynand Zarzycki | Irena Paryzek | Zygmunt Przybyłkiewicz | Jan Tyssowski | Urszula AugustynOceń: Zofia Vetulani