Andrzej Benesz

Polityka i administracja

Andrzej Benesz, urodzony 14 lutego 1918 roku w Tarnowie, to postać, która na trwale wpisała się w historię Polski jako prawnik, archeolog, polityk, a także aktywny działacz żeglarski i społeczny. Jego życie i działalność obejmowały wiele obszarów, co sprawia, że jest on osobą wyjątkową w kontekście polskiego życia publicznego.

Benesz był przewodniczącym Stronnictwa Demokratycznego oraz posłem na Sejm PRL, gdzie reprezentował interesy społeczeństwa w pięciu kadencjach: II, III, IV, V i VI. Jego zaangażowanie w politykę doprowadziło go do objęcia funkcji wicemarszałka Sejmu w latach 1971–1976, gdzie pełnił swoją rolę w V i VI kadencji, przynosząc istotny wkład w prace legislacyjne i polityczne.

Zmarł 26 lutego 1976 roku w Kutnie, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo zawodowe i społeczne.

Życiorys

Andrzej Benesz był synem Jana i Anny, wywodził się z zubożałego rodu szlacheckiego Beneszów, którego korzenie sięgają Węgier i Moraw. Swoje dzieciństwo spędził w Bochni, gdzie ukończył naukę w miejscowym Gimnazjum Humanistycznym. Po zakończeniu edukacji zdecydował się na studia prawnicze, które ukończył na Uniwersytecie Jagiellońskim. Prócz prawa zajmował się również archeologią. Podczas II wojny światowej aktywnie uczestniczył w działalności Armii Krajowej, organizując Związek Walki Zbrojnej w powiecie bocheńskim, a także podejmował różnorodne prace, w tym jako robotnik i kierowca.

W 1945 roku przystąpił do Stronnictwa Demokratycznego, w której to partii pełnił funkcje sekretarza Powiatowego Komitetu w Bochni. Od tego momentu zaangażował się w życie publiczne, stając się radnym rad narodowych na różnych szczeblach. Od 1945 do 1946 roku pracował umysłowo w Spółdzielni „Społem” w Bochni, a następnie do 1947 roku zarządzał planowaniem w Centrali Złomu w Szczecinie.

W strukturach partyjnych, Andrzej Benesz pełnił w 1947 roku rolę instruktora wojewódzkiego komitetu SD w Szczecinie, a potem sekretarza w Szczecinie (1947–1952), Koszalinie (1952–1958) oraz Gdańsku (1958–1971). Był także zastępcą członka Centralnego Komitetu (1954–1958), a w latach 1958–1976 był jego pełnoprawnym członkiem. Jego działalność obejmowała również funkcję członka prezydium (1962–1976), wiceprzewodniczącego (1971–1973) i przewodniczącego CK SD od 1973 roku.

W latach 1957–1976 sprawował mandat posła na Sejm PRL, biorąc udział w kadencjach II, III, IV, V oraz VI. W 1971 roku objął stanowisko wicemarszałka Sejmu V i VI kadencji. Dodatkowo, w 1974 roku został członkiem prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu oraz przewodniczącym klubu poselskiego SD w trakcie V kadencji, pełniąc równocześnie funkcję przewodniczącego Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi w IV i V kadencji.

Andrzej Benesz w latach 1973–1976 był również prezesem Polskiego Związku Żeglarskiego oraz członkiem Głównej Rady Morskiej Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich. Jego życie tragicznie zakończyło się w wypadku samochodowym pod Kutnem.

Pierwotnie został pochowany 1 marca 1976 roku z honorami państwowymi na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera C4-tuje-6). W ceremonii pogrzebowej uczestniczył przewodniczący Rady Państwa PRL, prof. Henryk Jabłoński. W imieniu kierownictwa SD przemówienie wygłosił wicemarszałek Sejmu Piotr Stefański, a w imieniu państwowych władz oraz Sejmu PRL sekretarz KC PZPR, wicemarszałek Sejmu, Andrzej Werblan.

W 1999 roku Andrzej Benesz został ekshumowany i przeniesiony na cmentarz Srebrzysko w Gdańsku (Rejon III kwatera TAR I rząd skarpa grób 13).

Odznaczenia

Andrzej Benesz zdobył liczne odznaczenia w uznaniu za swoje zasługi.

Wśród jego wyróżnień znajdują się: Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami, Krzyż Kawalerski i Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Srebrny oraz Złoty Krzyż Zasługi, oba z 1955 roku.

Dodatkowo, otrzymał Medal 10-lecia Polski Ludowej w dniu 23 marca 1955, a także Medal 30-lecia Polski Ludowej w 1974 roku.

W łącznym zestawieniu, zasłużył na Złotą Odznakę Honorową Gryfa Pomorskiego oraz Order Sztandaru Pracy I i II klasy.

Życie prywatne

Andrzej Benesz był synem Jana i Anny. W swoim życiu prywatnym dwukrotnie wchodził w związek małżeński – najpierw z Krystyną, a następnie z Janiną, która żyła w latach 1926-2012. Z drugą żoną powiększył swoją rodzinę o syna.

Centralny Ośrodek Żeglarstwa PZŻ im. Andrzeja Benesza

Centralny Ośrodek Żeglarstwa Polskiego Związku Żeglarskiego, uznawany za istotny element polskiego żeglarstwa, nosi imię Andrzeja Benesza. Ośrodek został powołany do życia na mocy decyzji Zarządu Głównego Polskiego Związku Żeglarskiego 1 stycznia 1959 roku.

Jego siedziba zlokalizowana jest w Trzebieży, malowniczej miejscowości nad Zalewem Szczecińskim, co sprzyja organizacji szkoleń i różnych wydarzeń związanych z żeglarstwem.

Ulice

W polskich miastach takich jak Szczecin, Konin oraz Bochnia, można spotkać ulice nazwane imieniem Andrzeja Benesza. Było to wynikiem jego zasług oraz wpływu, jaki miał na lokalną społeczność. Jednakże, w kontekście wprowadzonej w 2017 roku ustawy dekomunizacyjnej, doszło do zmiany nazwy jednej z ulic w Bochni.

W wyniku powyższej ustawy ulica Benesza w Bochni została przemianowana na ulicę Jana Dubaniowskiego, co miało na celu dostosowanie nazw ulic do nowych regulacji prawnych. Niemniej jednak, 15 listopada 2018 roku przed Naczelnym Sądem Administracyjnym złożono odwołanie dotyczące tej zmiany. Sąd ten podtrzymał orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, które postanowiło ostatecznie uznać uchwałę o zmianie nazwy ulicy Benesza z 2017 roku za nieważną.

Przypisy

  1. Anrzej Benesz – kim był. Czasbocheński – serwis wiadomości z powiatu i miasta Bochni, 18.12.2018 r.
  2. Ulice Kiernika i Benesza zostają. Czasbocheński – serwis wiadomości z powiatu i miasta Bochni, 07.12.2018 r.
  3. Pogrzeb A. Benesza, „Dziennik Bałtycki”, nr 50, 02.03.1976 r., s. 1.
  4. Medale 30-lecia dla czołowych działaczy partyjnych i państwowych, „Trybuna Robotnicza”, nr 170, 19.07.1974 r., s. 1.
  5. Juliusz Jerzy Malczewski: Cmentarz komunalny (dawny Wojskowy) na Powązkach. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1975 r., s. 73.
  6. M.P. z 1956 r. nr 13, poz. 167.
  7. M.P. z 1955 r. nr 104, poz. 1411.
  8. M.P. z 1955 r. nr 96, poz. 1287.
  9. Wyszukiwarka miejsca pochówku w Gdańsku. cmentarze-gdanskie.pl.
  10. Aleksander Rowiński, Przeklęte łzy Słońca

Oceń: Andrzej Benesz

★★★★★
Średnia ocena:4.91 Liczba ocen:21