Antoni Sypek, urodzony 18 lutego 1946 roku w Tarnowie, był wyjątkową postacią w polskiej kulturze i historii lokalnej. Jako historyk oraz regionalista, poświęcił swoje życie badaniu dziejów Tarnowa oraz okolic, co przyniosło mu szeroki zaszczyt wśród mieszkańców tej ziemi.
W ciągu swojej kariery Antoni Sypek sprawował także rolę nauczyciela i wychowawcy, inspirując wielu młodych ludzi do poznawania swoich korzeni oraz zrozumienia lokalnych tradycji. Jego działalność społeczna uczyniła go ważnym działaczem w społeczności lokalnej, a jego pasja do genealogii pozwoliła licznym rodzinom odkrywać swoje drzewo genealogiczne.
Jako pisarz i gawędziarz publikował książki oraz prowadził audycje, w których dzielił się swoją wiedzą i pasją. Jego twórczość przyczyniła się do popularyzacji lokalnych legend oraz historii, które z biegiem czasu mogłyby zostać zapomniane. Antoni Sypek był również radnym miasta Tarnowa, co podkreśla jego zaangażowanie w życie publiczne i rozwój swojej społeczności.
Jego życie zakończyło się 13 lutego 2020 roku, podczas gdy Tarnów i jego mieszkańcy stracili nie tylko wybitnego historyka, ale także oddanego przyjaciela i mentora.
Życiorys
Antoni Sypek to postać, która zaistniała w Tarnowie w 1946 roku. Ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. Brodzińskiego w Tarnowie w 1966 roku. Życie lead z Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie na kierunku historia, umożliwiło mu późniejsze zaangażowanie się w różne formy działalności. W wieku 23 lat doświadczył tragedii, kiedy osierociła go matka. Jego refleksje dotyczące pochodzenia są niezwykle osobiste:
„Jedni dziadkowie czy pradziadkowie pochodzili z Lachów Sądeckich, spod Limanowej czy Tymbarku, inni z równin pod mieleckich. Babcia matczysta była rodowitą chyszowianką(…) Parafia Wadowice Górne, pomiędzy Radomyślem Wielkim a Mielcem, w niej wieś Wampierzów, to kolebka moich przodków. Na koniec życia coraz częściej odbywam wędrówkę myślami czy fizycznie do tej nieznanej mi wcześniej wsi na równinach Powiśla. Coraz częściej myślę o Sypkach, którzy w Wampierzowie siedzą już co najmniej 300 lat. Wracam więc myślami i fizycznie do mojej wsi rodzinnej, z której dziadek Józef, sierota bez ojca i matki, po wielkiej tragedii rodzinnej, osiadł przed Wielką Wojną w Tarnowie i dał początek tarnowskiej linii Sypków.”
Jego dorobek obejmuje współpracę z wieloma czasopismami, takimi jak: „Polska Gazeta Krakowska”, „Echo Tarnowa”, „Temi: galicyjski tygodnik informacyjny” oraz dodatkiem krakowskim „Gazety Wyborczej”. Antoni był także współautorem audioprzewodnika po powiecie tarnowskim, a także audycji „Uwaga, człowiek”, które były realizowane przez Tarnowską Artystyczną Konfraternię. Posiadając wiedzę oraz talent radiowy, często gościł w stacjach radiowych, takich jak Radio Kraków, Radio Maks oraz Radio RDN Małopolska.
W szczególności warto podkreślić, że był bratem Tadeusza Sypka, zmarłego w 2018 roku nauczyciela fizyki. Antoni Sypek opuścił nas 13 lutego 2020 roku, mając 74 lata. Uroczystości pogrzebowe miały miejsce 18 lutego 2020 roku na Starym Cmentarzu w Tarnowie.
Działalność społeczna
Antoni Sypek jest uznawany za wyróżniającą się postać w zakresie działalności społecznej, będąc założycielem oraz prezesem Komitetu Opieki nad Starym Cmentarzem w Tarnowie. Jego inicjatywy obejmują organizację corocznych kwest, które mają na celu ratowanie zabytkowych nagrobków znajdujących się na tej nekropolii.
Współzałożył Tarnowskie Towarzystwo Kulturalne, a także brał udział w tworzeniu „Rocznika Tarnowskiego”, co pokazuje jego zaangażowanie w promowanie lokalnej kultury i historii.
W znaczący sposób wpłynął na politykę miejską, zasiadając przez dwie kadencje w Radzie Miasta Tarnowa, gdzie pełnił między innymi rolę przewodniczącego Komisji Kultury i Sportu. Dodatkowo, był aktywnym członkiem Rady Kultury, współpracując z prezydentem miasta.
Jednym z jego działań było prowadzenie spacerów historycznych wraz z Andrzejem B. Krupińskim, organizowanych przez Tarnowskie Regionalne Centrum Koordynacji i Obsługi Turystyki, jak również Tarnowskie Centrum Kultury.
Za swoje zasługi został odznaczony „Ryngrafem Niepodległości” w 2016 roku, co stanowi wyraz uznania dla jego działalności oraz wpływu na lokalną społeczność.
Publikacje książkowe (wybór)
Antoni Sypek to autor wielu istotnych publikacji, które dotyczą m.in. historii Tarnowa i jego instytucji edukacyjnych. Poniżej przedstawiamy wybrane pozycje:
- Karol Kaczkowski (1990),
- Dzieje Bursy św. Kazimierza w Tarnowie (1991),
- Przewodnik po Starym Cmentarzu cz. I (1991),
- Jakub Bojko z Gręboszowa (1993),
- Żywot św. Kingi (1994) (współredaktor książki),
- Szkoła Męska im. Mikołaja Kopernika w Tarnowie 1784-1966 (1994),
- Szkoła Żeńska im. J. Słowackiego na Grabówce (nie opublikowana),
- Przewodnik po Starym Cmentarzu cz. II (1994) ISBN 83-90152940,
- 60 lat Zakładu Energetycznego Tarnów : 1937-1997 : zarys monograficzny energetyki tarnowskiej (1997) ISBN 83-90792001,
- III Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Tarnowie 1897-1997 (1997),
- Najstarsza i najbogatsza córa Tarnowa : Od Kasy Oszczędności Miasta Tarnowa do Banku Przemysłowo-Handlowego S.A. : 1861-1996 (1998) ISBN 83-85988-22-X,
- Przewodnik po Starym Cmentarzu cz. III (2000),
- I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie 1945-1966 (2001) ISBN 83-87785113,
- Szkoła Podstawowa im. K. Hoffmanowej w Tarnowie 1853-2003 (2003) ISBN 83-91985105,
- Mój Tarnów (2005, II wyd. rozszerzone 2007, III wyd. uzupełnione i poprawione 2017) ISBN 83-87183970,
- Dzieje starego szpitala w Tarnowie 1998-2008 (2008) (współautor) ISBN 978-83-87785628,
- 140 lat Towarzystwa Lekarskiego w Tarnowie: zarys historii 1870-2010 (2011),
- Kawiarnia Tatrzańska. Życie towarzyskie Tarnowa XIX-XX w. (2012) ISBN 978-83-93554300,
- Tarnów cegłą murowany. Monografia cegielni tarnowskich 1330-2015 (2015) ISBN 978-83-94371302,
- Dzieje Koła Łowieckiego “Darz Bór” w Tarnowie (2018) ISBN 978-83-94905705.
Filmografia
Oto wykaz filmów, w których Antoni Sypek brał udział. Poniżej przedstawione są wybrane tytuły z jego dorobku artystycznego:
- 2014 – Film dokumentalno-fabularyzowany „Ks. Roman Sitko. Bohater z wiary” (reż. Dawid Szpara),
- 2018 – Film dokumentalno-fabularyzowany „Stefania Łącka. Anioł w pasiaku” (reż. Dawid Szpara),
- 2019 – Film „Skrzypek” (reż. Łukasz Olszówka).
Upamiętnienie
Na wniosek Stanisława Siekierskiego, który był bliskim przyjacielem historyka, oraz na prośbę mieszkańców Tarnowa, Rada Miejska podjęła decyzję o upamiętnieniu wybitnej postaci. W wyniku tego działania, od 23 kwietnia 2020 roku, część ulicy Narutowicza, położona na wschód od Wątoku i przylegająca do Starego Cmentarza, otrzymała nazwę Skweru Antoniego Sypka.
Przypisy
- Odszedł Antoni Sypek [online], TARNÓW - Polski Biegun Ciepła [dostęp 18.02.2020 r.]
- Łukasz Winczura, Nie żyje Antoni Sypek, wybitny tarnowski historyk [online], Gazeta Krakowska, 13.02.2020 r. [dostęp 13.02.2020 r.]
- Zmarł historyk i dokumentalista dziejów Tarnowa Antoni Sypek - Tarnów - Wiadomości - Radio Kraków [online], radiokrakow.pl [dostęp 13.02.2020 r.]
- Zmarł znany tarnowski historyk, Antoni Sypek [online], Radio RDN | Radio Dobrze Nastawione [dostęp 13.02.2020 r.]
- Antoni Sypek [online], Kultura.Tarnów [dostęp 13.02.2020 r.]
- Mój Tarnów - Antoni Sypek - Księgarnia Współczesna [online], www.ksiegarnia.tarnow.pl [dostęp 16.02.2020 r.]
- We wtorek pogrzeb Tadeusza Sypka [online], Radio RDN | Radio Dobrze Nastawione [dostęp 13.02.2020 r.]
- Antoni Sypek [online], Radio RDN | Radio Dobrze Nastawione [dostęp 13.02.2020 r.]
- Odszedł Antoni Sypek [online], TARNÓW - Polski Biegun Ciepła [dostęp 14.02.2020 r.]
- Paulina Marcinek, Film Łukasza Olszówki z Woli Rzędzińskiej będzie pokazywany w Hollywood [online], Gazeta Krakowska, 17.10.2019 r. [dostęp 16.02.2020 r.]
- Audioprzewodnik w nowej wersji [online], Tarnów, 25.07.2016 r. [dostęp 13.02.2020 r.]
- Wywiad: Antoni Sypek - Człowiek Instytucja [online], Zdrowy-Senior.org, 21.03.2016 r. [dostęp 13.02.2020 r.]
- Dobiegł końca projekt „Uwaga, człowiek” realizowany przez Tarnowską Artystyczną Konfraternię, polegający na archiwizacji wspomnień ludzi - częstokroć zapomnianych [online], www1.atlas.intarnet.pl [dostęp 13.02.2020 r.]
- ZIOB, Od wodociągów po hotelarstwo [online], Dziennik Polski, 30.06.2010 r. [dostęp 13.02.2020 r.]
- Redakcja, Spacery po Tarnowie i Starym Cmentarzu [online], Dziennik Polski, 07.08.2004 r. [dostęp 13.02.2020 r.]
- s, Festiwalowe nagrody dla M. Żychowskiej, A. Sypka i chor. R. Głowackiego [online], www.ryglice-okolice.pl [dostęp 13.02.2020 r.]
- Tarnów cegłą murowany [online] [dostęp 13.02.2020 r.]
- Ks. Roman Sitko. Bohater z wiary [online] [dostęp 28.02.2020 r.]
- Dawid Szpara [online] [dostęp 05.03.2020 r.]
- Film o Stefanii Łąckiej na ekranie kina Sokół [online] [dostęp 28.02.2020 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Ludwik Boratyński | Maria Kotulska | Lucjan Grabowski | Wiktoria Mondelska | Zygmunt Leśnodorski | Grażyna Michałowska | Michał Brandstätter | Władysław Iwaniec | Zofia Leszczyńska | Roman Dzieślewski | Gustaw Piotrowski | Stanisław Poręba (rusycysta) | Piotr Gębica | Tadeusz Młynek | Michał Spieszny | Rafał Dańko | Tomasz Mróz (filozof) | Kazimierz Simm | Władysław Kłosiński | Henryk OrmianOceń: Antoni Sypek