Władysław Julian Sygnarski, urodzony 7 stycznia 1864 roku w Tarnowie, a zmarły 9 maja 1925 w Posadzie Olchowskiej, to postać wybitna, znana jako polski nauczyciel oraz aktywny działacz w ruchu sokolskim i społecznym.
Jego wkład w społeczność lokalną oraz pasja do pszczelarstwa sprawiły, że stał się on ważnym ogniwem w historii regionu. Warto zaznaczyć jego zaangażowanie w działalność oświatową oraz społecznościową, które miały istotny wpływ na rozwój lokalnych inicjatyw.
Życiorys
Władysław Julian Sygnarski przyszedł na świat 7 stycznia 1864 roku w Tarnowie. Pochodził z rodziny, której rodzicami byli Franciszek oraz Bronisława z domu Lipińska. W Tarnowie, w 1879 roku, ukończył szkołę wydziałową, a następnie kontynuował edukację w seminarium nauczycielskim. W latach 1879-1883 uczestniczył w trzech kursach, kończąc je egzaminem dojrzałości w czerwcu 1883 roku.
W tym okresie, w czasach zaboru austriackiego, z racji autonomii galicyjskiej, podjął pracę jako nauczyciel. Rozpoczął ją 1 września 1885 roku. Po niespełna czterech latach, w lutym 1889 roku, uzyskał patent kwalifikacyjny do nauczania w szkołach ludowych z językiem polskim jako językiem wykładowym. Wówczas zdobył również świadectwo uzdolnienia do nauczania języka niemieckiego, miał uprawnienia do zastępowania nauczyciela religii swojego wyznania (rzymskokatolickiego), prowadzenia zajęć z śpiewu oraz gimnastyki. Dysponował także egzaminem kwalifikacyjnym, co potwierdzało jego kompetencje zawodowe.
Na przełomie XIX i XX wieku podnosił swoje kwalifikacje, biorąc udział w kursach specjalistycznych. Ukończył między innymi: kurs zręczności w Krakowie (1891), kurs przemysłowy (1914), oraz kursy gier i gimnastyki we Lwowie (1892, 1893). W 1909 roku uczestniczył w innych kursach, jak również w kursie wydziałowym w 1915 roku.
Od 1 września 1885 roku rozpoczął działalność jako nauczyciel młodszy w jednoklasowej szkole w Medyce. Następnie, od 1 września do 31 grudnia 1886 roku, pełnił rolę nauczyciela w jednoklasowej szkole mieszanej w Jureczkowej. Jego kariera nauczycielska kontynuowała się w Dobromilu, gdzie od stycznia 1887 do 15 lutego 1889 roku był nauczycielem starszym, a następnie przeniesiono go do Brzozowa, gdzie uczył w czteroklasowej szkole męskiej.
Później został przeniesiony do Sanoka, gdzie w latach 1890-1891 pracował jako nauczyciel samoistny w Posadzie Sanockiej. Następnie, począwszy od 1 września 1891 roku, nauczał w Posadzie Olchowskiej. W tej placówce, od 1 kwietnia 1892 roku, stał się stałym nauczycielem, a od 1 kwietnia 1907 roku kierownikiem dwuklasowej szkoły (został mianowany w grudniu 1906 roku). Od 1 grudnia 1912 roku był kierownikiem czteroklasowej szkoły mieszanej, która w 1913 roku otrzymała imię Tadeusza Kościuszki. Placówka zmieniała status na pięcioklasowy i znana była pod różnymi nazwami, w tym: Szkoła Powszechna im. Tadeusza Kościuszki w Posadzie Olchowskiej oraz Szkoła Podstawowa nr 3 im. Tadeusza Kościuszki.
W Sanoku, Władysław Sygnarski był również nauczycielem kaligrafii i rysunków, a także członkiem oraz później kierownikiem w Szkole Przemysłowej Dokształcającej (Uzupełniającej). Szkoła została założona w 1893 roku z myślą o młodzieży oraz pracownikach sanockiej Fabryki Wagonów i Maszyn, która funkcjonowała w gmachu szkoły przy ulicy Adama Mickiewicza w Sanoku. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w pierwszych latach 20. XX wieku pozostał nauczycielem w szkole w Posadzie Olchowskiej oraz nauczycielem śpiewu w C. K. Gimnazjum w Sanoku, gdzie w 1890 roku zorganizował chór.
Równocześnie udzielał się społecznie, będąc członkiem oraz aktywistą Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku, gdzie w różnych latach pełnił istotne funkcje, w tym gospodarza oraz naczelnika. 23 sierpnia 1893 roku brał udział we Lwowie w kursie dla kierowników gimnastyki, a 28 czerwca 1913 roku został wybrany zastępcą przewodniczącej sanockiego oddziału Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego oraz pełnił rolę prezesa tej instytucji.
W ciągu swojego życia działał społecznie w Posadzie Sanockiej, gdzie założył Kasę Stefczyka, kółko rolnicze oraz sklep spółdzielczy. 25 marca 1895 roku stał się członkiem wydziału Towarzystwa Muzyki Ochotniczej w Sanoku, a 20 stycznia 1897 roku został wybrany członkiem wydziału Kółka Dramatyczno-Muzycznego. Ponadto, był kierownikiem czytelni, którą założono przy wsparciu Krakowskiego Towarzystwa Oświaty Ludowej.
Na początku XX wieku był zastępcą naczelnika rady zawiadowczej Związku Okręgowego nr V w Sanoku oraz członkiem komitetu organizującego Krajowy Zjazd Strażacki w Sanoku z lipca 1904 roku. Sygnarski był także pszczelarzem, zdobył srebrny medal na wystawie pszczelniczo-ogrodniczej, co potwierdzało jego osiągnięcia w tej dziedzinie. Funkcjonował jako zastępca członka wydziału Towarzystwa Pszczelniczo-Ogrodniczego oraz w radzie gminy Posada Olchowska, gdzie w 1910 roku został ponownie wybrany do rady.
Władysław Sygnarski związał się z Pelagią z domu Dubas, z którą miał siedmioro dzieci. Wśród nich byli: Mieczysław (1889–1979, nauczyciel oraz popularyzator języka esperanto), Maria Elżbieta (ur. 1891), Tadeusz Adam (1893–1963), Stanisława (ur., zm. 1895), Kazimierz Romuald (ur. 1897), Bolesław Władysław (1899–1959, który mieszkał w domu przy ul. Niecałej 2 w Sanoku), Zofia Maria (ur. 1901) oraz Zygmunt Karol Gracjan (ur. 1907). Trzej synowie kształcili się w sanockim gimnazjum, a około 1914 roku w szkole prowadzonej przez Sygnarskiego pracowała jego żona Elżbieta, z domu Pijanowska.
Na koniec swojego życia, Władysław Sygnarski był żonaty z Józefą z domu Radwańską. Zmarł 9 maja 1925 roku w Posadzie Olchowskiej, a jego pogrzeb odbył się 11 maja 1925 roku z udziałem ks. Franciszka Witeszczaka. Władysław Sygnarski został pochowany na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku, gdzie jego nagrobek zdobi rzeźba sokoła.
Publikacje
Wśród prac Władysława Sygnarskiego znajdują się znaczące publikacje, które dokumentują postępy w edukacji przemysłowej. Warto zwrócić uwagę na kilka istotnych pozycji.
- XVIII. Sprawozdanie kierownika Szkoły Przemysłowej Uzupełniającej w Sanoku za rok szkolny 1912/13 (1913),
- Sprawozdanie Przemysłowej Szkoły Uzupełniającej w Sanoku za rok 1913/1914 (1915).
Przypisy
- Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom III. Samorząd, oświata, organizacje, instytucje. Katalog zbiorów. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2018, s. 30. ISBN 978-83-60380-41-3.
- Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 142, 144, 146, 149, 152, 155. ISBN 978-83-939031-1-5.
- Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 29.11.2009 r. [dostęp 15.03.2016 r.]
- Wojciech Sołtys, Oświata i szkolnictwo, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 431.
- Alojzy Zielecki, W epoce autonomii Galicyjskiej. Społeczeństwo Sanoka u progu XX wieku. Życie kulturalne, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 461.
- Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 1439.
- Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 1039.
- Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 1417.
- Kronika. „Jakubowe Dni w Sanoku”, „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 29 z 13 lipca 1913.
- Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 236 (poz. 139).
- Kronika. Popis gimnastyczny w „Sokole” lwowskim. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 194 z 26.08.1893 r.
- Księga urodzeń (1898–1908). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 71, 328, 1029.
- Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 169 z 24.03.1907 r.
- Wybory w Posadzie Olchowskiej. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 3 z 15.05.1910 r.
- Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: Prezydyum C.K. Namiestnictwa, 1911, s. 578.
- CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 266, 585.
- CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1908/1909 (zespół 7, sygn. 48). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 28.
- Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 860f.
- Kronika. „Gazeta Sanocka”, s. 3, Nr 61 z 26.02.1905 r.
- Tadeusz Miękisz: Zarys historii Tow. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w 50-tą rocznicę jego istnienia. Sanok: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, 1939, s. 10.
- Sprawozdanie z działalności "Ligi Pomocy Przemysłowej" za czas od 15. sierpnia 1908-do 31. grudnia 1909. Lwów: 1910, s. 120.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Krystyna Kuperberg | Antoni Maria Emilian Hoborski | Stanisław Wałęga | Zdzisław Simche | Jan Dobrowolski | Fryderyk Sadowski | Jan Stahr | Albert Gorzkowski | Salo Wittmayer Baron | Mariusz Pałka | Jan Pirożyński | Adam Błaś | Józef Kazimierz Jakubowski | Jakub Pawlikowski | Andrzej Czapkiewicz | Feliks Rapf | Józef Ujejski | Patrycja Sasnal | Józef Wolski (historyk) | Agata Kwiatkowska-LubańskaOceń: Władysław Sygnarski