Jan Schaitter

---

Życiorys

Jan Schaitter przyszedł na świat 6 maja 1898 roku w Tarnowie, w rodzinie Jana oraz Ludmiły z Karpińskich. W okresie I wojny światowej, od 20 sierpnia 1914 roku do 1 stycznia 1915 roku, wykonywał obowiązki w Departamencie Wojskowym Naczelnego Komitetu Narodowego mieszczącym się w Krakowie, a następnie w Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1918 roku dołączył do Wojska Polskiego i w latach 1918–1921 brał udział w działaniach wojennych jako członek 2 pułku szwoleżerów rokitniańskich, gdzie odniósł rany.

Po zakończeniu wojny, Jan Schaitter pełnił służbę w Centralnej Szkole Kawalerii, która mieściła się w Grudziądzu, oraz w 26 pułku Ułanów Wielkopolskich stacjonującym w Baranowiczach. W grudniu 1924 roku, został przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IX w Brześciu, gdzie pracował jako referent w Oddziale Ogólnym. 20 lipca 1925 roku jego służba została powiązana z macierzystym 26 pułkiem Ułanów Wielkopolskich, a dodatkowo na okres trzech miesięcy przeniesiono go do 82 pułku piechoty w Brześciu, gdzie miał możliwość dokładnego zaznajomienia się z organizacją i regulacjami w piechocie.

3 listopada 1925 roku Jan Schaitter rozpoczął naukę w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie jako słuchacz VI Kursu Normalnego. Po ukończeniu kursu, 28 października 1927 roku, uzyskał dyplom oficera Sztabu Generalnego oraz został przydzielony do Oddziału I Sztabu Generalnego w Warszawie. Następnie, 24 lipca 1928 roku, otrzymał przeniesienie do Biura Inspekcji Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych w stolicy.

Od 1 stycznia 1932 roku, Schaitter był uczestnikiem sześciomiesięcznego III Oficerskiego Kursu Unitarnego Broni Pancernych zorganizowanego w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych w Modlinie. 9 grudnia 1932 roku przeniesiono go z GISZ do 3 pułku pancernego, który stacjonował w Modlinie. W styczniu 1934 roku otrzymał przydział do 9 pułku strzelców konnych w Białymstoku, a 4 lutego 1934 roku awansował na majora, uzyskując osobiste starszeństwo z dniem 1 stycznia 1934 roku oraz 3. lokatę w korpusie oficerów kawalerii.

W późniejszych latach, od czerwca 1934 roku do września 1939 roku, pełnił funkcję szefa sztabu 3 Samodzielnej Brygady Kawalerii i Wileńskiej Brygady Kawalerii z siedzibą w Wilnie. W tym czasie był również zastępcą dowódcy 13 pułku Ułanów Wileńskich. 19 września 1936 roku generał brygady Marian Przewłocki, dowódca 3 Samodzielnej Brygady Kawalerii, dostrzegł wybitne osiągnięcia Jana Schaittera, kierując prośbę do Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych o przyznanie mu Odznaki Pamiątkowej GISZ. Ta prośba zyskała wsparcie również ze strony ówczesnego dowódcy Okręgu Korpusu Nr III, generała brygady Franciszka Kleeberga.

8 kwietnia 1937 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki postanowił wybaczyć skutki skazania, jakie Schaitter otrzymał prawomocnym wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego Nr III w Wilnie 9 lipca 1935 roku. Decyzja dotyczyła zatarcia wyroku, a wykonanie kary aresztu zostaje na dwa lata wstrzymane. Dalsze ustalenia dotyczące przyznania Odznaki Pamiątkowej zainicjowano 30 kwietnia 1937 roku, a wsparcia udzielił mu generał brygady Janusz Gąsiorowski.

Niestety, pomimo starań, decyzja Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych marszałka Polski Edwarda Śmigłego-Rydza z 13 maja 1937 roku była negatywna, co zostało mu przekazane przez przewodniczącego Komisji Odznaki Pamiątkowej GISZ, generała broni Kazimierza Sosnkowskiego, co nastąpiło tygodnie później.

Jako szef sztabu Wileńskiej Brygady Kawalerii, Jan Schaitter zaangażował się w kampanię wrześniową 1939 roku, jednak po agresji ZSRR na Polskę znalazł się w niewoli sowieckiej, przebywając w obozie w Starobielsku. Niestety, wiosną 1940 roku, został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie, gdzie spoczął w bezimiennej, zbiorowej mogile. Od 17 czerwca 2000 roku na tym miejscu znajduje się oficjalny Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

Na Liście Starobielskiej NKWD widnieje pod numerem 3838. Po wielu latach, 5 października 2007 roku, minister obrony narodowej Aleksander Szczygło, na mocy decyzji nr 439/MON, pośmiertnie mianował go na stopień podpułkownika. Uroczystość ogłoszenia awansu miała miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie ceremonii „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Ordery i odznaczenia

Jan Schaitter był odznaczanym żołnierzem, którego dorobek militarno-narodowy odbił się w uznaniu w postaci licznych odznaczeń. Poniżej przedstawiamy jego osiągnięcia:

• Złoty Krzyż Zasługi – 1938, przyznany za zasługi w służbie wojskowej,
• Srebrny Krzyż Zasługi, przyznany 10 listopada 1928,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.

Warto zaznaczyć, że wnioski Schaittera o nadanie odznaczenia odznaczenia Krzyża i Medalu Niepodległości, składane 9 grudnia 1935 oraz 9 maja 1938, zostały odrzucone przez odpowiedni komitet, argumentując to brakiem działalności na rzecz niepodległości.

---

Oceń: Jan Schaitter

---