Aureli Serda-Teodorski

Wojsko i służby mundurowe

Aureli Marek Serda-Teodorski, który przyszedł na świat 25 kwietnia 1860 roku w Tarnowie, był wybitną postacią w historii polskiego wojska. Jako generał dywizji Wojska Polskiego, zyskał uznanie za swoje dokonania wojskowe.

Serda-Teodorski odznaczony został również prestiżowym Orderem Virtuti Militari, co świadczy o jego odwadze oraz poświęceniu w służbie ojczyźnie. Zmarł 27 czerwca 1942 roku w Zagrzebiu, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w historii Polski.

Życiorys

Aureli Marek Serda przyszedł na świat 25 kwietnia 1860 roku w Tarnowie, w rodzinie Teodora, który zmarł w 1867 roku, oraz Aurelii z Kozdrańskich. W jego dzieciństwie towarzyszyła mu siostra Irena. Po ukończeniu I c.k. gimnazjum w Tarnowie, Aureli zdał maturę w 1879 roku. Następnie kontynuował swoje kształcenie na wydziale prawa, uczęszczając na uniwersytety w Wiedniu oraz Krakowie.

W 1881 roku odbył swoją obowiązkową służbę wojskową w cesarskiej i królewskiej Armii jako ochotnik przez jeden rok. Został awansowany do stopnia porucznika rezerwy z datą 1 listopada 1882 roku, służąc w korpusie oficerów kawalerii. Jego przydział w rezerwie odbył się do Galicyjskiego Pułku Ułanów Nr 1 z siedzibą w Krakowie. Już w 1883 roku został awansowany na oficera zawodowego, co skłoniło go do wcielenia go do Galicyjskiego Pułku Ułanów Nr 3 stacjonującego w Łańcucie. Zarówno w 1884, jak i 1889 roku, awansował na kolejne stopnie, odpowiednio porucznika oraz nadporucznika, co świadczy o jego rosnącym autorytecie i umiejętnościach.

W 1890 roku, jego kariera nabrała tempa, gdy został przeniesiony z pułku do Komendy 11 Korpusu we Lwowie, gdzie objął stanowisko adiutanta osobistego dla zastępcy komendanta korpusu, generała FML Antona von Bechtolsheim. Po powrocie do swojego macierzystego pułku w 1894 roku awansował na rotmistrza 2. klasy ze starszeństwem z 1 listopada 1895 roku. Cztery lata później zyskał tytuł rotmistrza 1. klasy, również z tym samym starszeństwem. W roku 1909, Aureli otrzymał awans na majora ze starszeństwem z 1 maja, co otworzyło mu drzwi do objęcia stanowiska komendanta 1. dywizjonu w Czeskim Pułku Dragonów Nr 1 w Moście.

Podczas I wojny światowej pełnił rolę dowódcy dywizjonu pułku dragonów na frontach polskich. W 1914 roku awansował na pułkownika, a 31 lipca 1916 roku uzyskał nobilitację przyjmując przydomek Teodorski; formalną nobilitację otrzymał dopiero 7 lutego 1917 roku. W 1918 roku, jako dowódca brygady kawalerii, uczestniczył w działaniach na froncie włoskim. Po zakończeniu działań wojennych, od stycznia 1919 roku, związał się z Wojskiem Polskim, gdzie jego kariera przyspieszyła – od stycznia do lutego 1919 roku dowodził rezerwami Armii Wschód podczas walk o Lwów.

Na przestrzeni kolejnych miesięcy Aureli Serda-Teodorski przemycał sprawy wojskowe i doradcze przy rządzie Ukraińskim jako szef Misji Wojskowej. 29 maja 1920 roku uzyskał zatwierdzenie do stopnia pułkownika w kawalerii, który funkcjonował w grupie oficerów byłej armii austriacko-węgierskiej. W latach 1920-1921 pełnił rolę zastępcy Generalnego Inspektora Jazdy, a następnie zastępcy dowódcy Okręgu Generalnego „Poznań”.

W dniu 1 kwietnia 1921 roku, przeszedł w stan spoczynku, z tytułem tytularnego generała podporucznika, lecz pozostał w czynnej służbie. 31 maja 1921 roku prezydent RP przyznał mu tytuł rzeczywistego generała podporucznika oraz generała porucznika, co jasno pokazuje jego ogromne zasługi. 22 września 1922 roku objął dowodzenie Wyższą Szkołą Wojenną w Warszawie, co stanowiło kolejny krok w jego karierze wojskowej. Jako generał dywizji zatwierdzony został 26 października 1923 roku, co tylko podkreślało jego wybitność w szeregach polskich sił zbrojnych.

Na gruncie osobistym, Aureli Marek Serda-Teodorski zawarł związek małżeński 30 maja 1893 roku z Chorwatką, Petronelą de Sladović, z którą doczekał się dwojga córek oraz syna Józefa, który tragicznie zmarł podczas służby w marynarce wojennej Austro-Węgier. Po zakończeniu aktywnej służby, w 1936 roku, podjął decyzję o emigracji do Jugosławii, gdzie zamieszkał w Rijece, wposlużu ostatecznym zakończeniu swojego żołnierskiego życia.

Ordery i odznaczenia

Aureli Serda-Teodorski był osobą odznaczoną wieloma prestiżowymi nagrodami i medalami za swoje zasługi w służbie wojskowej oraz patriotyzm.

  • Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 2853,
  • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
  • Krzyż Walecznych czterokrotnie (po raz pierwszy 1921),
  • Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
  • Odznaka pamiątkowa „Orlęta”,
  • Krzyż Wielki Orderu Korony Rumunii,
  • Wielki Oficer Orderu Korony Jugosłowiańskiej (Jugosławia),
  • Komandor Orderu Legii Honorowej,
  • Komandor Orderu Orła Białego (Jugosławia),
  • Krzyż Kawalerski Orderu Korony Dębowej,
  • Order Korony Żelaznej 3. klasy z mieczami i dekoracją wojenną,
  • Krzyż Zasługi Wojskowej 3. klasy z mieczami i dekoracją wojenną,
  • Krzyż Zasługi Wojskowej 3. klasy – 1905,
  • Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej,
  • Krzyż Wojskowy Karola,
  • Krzyż za 25-letnią służbę wojskową dla oficerów – 1906,
  • Medal Jubileuszowy Wojskowy,
  • Order Zasługi Wojskowej II klasy z mieczami (Bawaria),
  • Krzyż Żelazny II klasy (Prusy).

Wszystkie te odznaczenia świadczą o jego heroicznych czynach oraz oddaniu dla sprawy narodowej.

Przypisy

  1. Aureliusz Serda-Teodorski (1860–1942) - generał dywizji [online] [dostęp 01.10.2021 r.] (pol.).
  2. a b c d Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 275. [dostęp 11.08.2021 r.]
  3. Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 117 z 15.11.1925 r.
  4. Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 110 z 23.10.1925 r.
  5. Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 36 z 30.09.1922 r.
  6. Dekret L. 3004 Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza z dnia 31.05.1921 roku (Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 23 z 11.06.1921 r.)
  7. Dekret L. 2527 Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza z dnia 03.01.1921 roku (Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 2 z 15.01.1921 r.)
  8. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 21 z 09.06.1920, s. 399.
  9. Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 71 z 28.06.1919 roku, poz. 2284.
  10. Górzyński 1999, s. 235.
  11. a b c d e Górzyński 1999, s. 236.
  12. Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1936 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 35, poz. 1763)
  13. a b c d e Rocznik Oficerski 1924, s. 1362, 1405.
  14. Militär-Schematismus 1885, s. 547, 616.
  15. Militär-Schematismus 1884, s. 546, 614.
  16. Militär-Schematismus 1883, s. 582.
  17. Militär-Schematismus 1883, s. 598.
  18. Schematismus 1914, s. 633, 664.
  19. Schematismus 1913, s. 74, 758, 798.
  20. Schematismus 1911, s. 750.
  21. Schematismus 1910, s. 746.
  22. Schematismus 1910, s. 707.
  23. Schematismus 1907, s. 776.
  24. Schematismus 1906, s. 81.
  25. Schematismus 1900, s. 642, 740.

Oceń: Aureli Serda-Teodorski

★★★★★
Średnia ocena:4.51 Liczba ocen:23