Jerzy Koziołkowski

Wojsko i służby mundurowe

Jerzy Karol Stanisław Koziołkowski, urodzony 20 marca 1911 roku w Tarnowie, to postać o niezwykłej historii, która w znaczący sposób wpisała się w dzieje polskiej Marynarki Wojennej. Zmarł 27 lipca 1990 roku w Tarnowie, gdzie spędził swoje ostatnie lata.

W czasie II wojny światowej, Koziołkowski pełnił funkcję dowódcy okrętu podwodnego „Sokół”, co było dowodem jego niezwykłych umiejętności i odwagi na morzu. Jego zasługi w służbie kraju zostały uhonorowane Orderem Virtuti Militari, jednym z najwyższych odznaczeń wojskowych w Polsce.

Po zakończeniu konfliktu zbrojnego, Jerzy Koziołkowski zdecydował się na emigrację i osiedlił się w Kanadzie, gdzie kontynuował swoje życie z dala od rodzinnego kraju, zachowując w sercu pamięć o swojej życiowej misji.

Życiorys

Jerzy Koziołkowski urodził się jako syn inżyniera Stanisława, który był pracownikiem elektrowni miejskiej w Tarnowie, oraz Heleny z Łozińskich, która zmarła rok po jego przyjściu na świat. W Tarnowie uzyskał podstawowe wykształcenie, a następnie, w związku z przeprowadzką rodziny do Kielc, ukończył gimnazjum, zdobywając maturę w 1929 roku. Wkrótce po tym rozpoczął naukę w Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej, gdzie 15 sierpnia 1932 roku, kończąc z drugą lokatą, otrzymał promocję na podporucznika marynarki, specjalizując się w nawigacji oraz łączności okrętów podwodnych. Pierwsze służby odbywał w Flotylli Pińskiej, gdzie objął dowództwo nad plutonem.

W latach 1933-1934 kontynuował naukę w École d’application des enseignes de vaisseaux, co wiązało się z rejsem na francuskim krążowniku szkolnym „Jeanne d’Arc”. W 1934 roku, podczas wizyty niszczyciela „Wicher” w Leningradzie, pełnił funkcję oficera wachtowego. Po powrocie do Polski, przez pewien czas współpracował z kontradmirałem Józefem Unrugiem, zostając jego oficerem flagowym. W 1935 roku, po awansie na porucznika, przeszedł kurs podsłuchu podwodnego w Centre d’études de la marine w Tulonie, aby od września jako oficer sygnalizacyjny działać w dywizjonie okrętów podwodnych.

W połowie lat 30. pełnił również rolę dowódcy okrętu „Kujawiak”, który służył jako okręt-cel podczas testów. W czerwcu 1939 roku został przydzielony do Portu Wojennego w Gdyni, gdzie pracował nad projektem Centrum Badań Sygnałowych oraz uczestniczył w misji zakupu uzbrojenia we Francji.

Po wybuchu II wojny światowej wziął udział w obronie Helu. Dnia 11 września 1939 roku przepłynął kutrem rybackim do Babich Dołów, a następnych nocy przedostał się na Kępę Oksywską. Jako członek załogi kutra „Albatros”, pod dowództwem komandora Hryniewieckiego, dotarł do Lipawy, gdzie został internowany w dniu 14 września. Nie długo później, zdołał wydostać się samolotem do Szwecji, skąd przez Norwegię dotarł do Aberdeen, docierając 31 grudnia 1939 roku. Od sygnału 15 stycznia 1940 roku służył na okręcie podwodnym „Wilk”, gdzie w dniu 3 maja awansował na kapitana marynarki.

We wrześniu 1941 roku dołączył do formującej się załogi „Sokół”, pełniąc obowiązki zastępcy dowódcy. W marcu 1942 roku, podczas nieobecności kapitana Borysa Karnickiego, tymczasowo dowodził okrętem. Po powrocie „Sokoła” do Wielkiej Brytanii, pod jego dowództwem jednostka wzięła udział w drugiej kampanii na Morzu Śródziemnym, operując w składzie 10. oraz 1. Flotylli Okrętów Podwodnych. Koziołkowski zrealizował wiele misji, w tym najważniejsze działania blokadowe portów włoskich, a 12 września 1943 roku był pierwszym alianckim dowódcą, który wpłynął do portu w Brindisi, gdzie odebrał kapitulację lokalnych władz. Jego jednostka zatopiła także następcę niemieckiego transportowca „Eridania”, co stanowi jeden z najbardziej spektakularnych momentów w historii polskiego marynarki wojennej.

W marcu 1944 roku Jerzy Koziołkowski po odbyciu kolejnego remoncie, objął dowództwo nad „Sokołem”, który operował w rejonie Norwegii, gdzie również został awansowany na komandora podporucznika. Po zakończeniu jego służby na okręcie, przeniósł się do Centrum Wyszkolenia Specjalistów Floty. Po wojnie, w 1946 roku, był współzałożycielem Stowarzyszenia Marynarki Wojennej, a po demobilizacji w stopniu komandora porucznika, zaczął prowadzić biuro prawno-handlowe w Wielkiej Brytanii.

W 1952 roku Jerzy emigrował do Kanady, gdzie ukończył studia na Uniwersytecie Ottawy. Specjalizował się w resocjalizacji młodzieży oraz był doradcą kanadyjskiego rządu, a od 1966 do 1976 roku prowadził działalność akademicką. Przyjął kanadyjskie obywatelstwo oraz zredukowaną formę nazwiska do „Koz”, pozostając aktywnym członkiem Royal Canadian Naval Reserve oraz organizacji polonijnych. Po raz pierwszy do Polski przyjechał w 1974 roku, odwiedzając m.in. okręt-muzeum „Błyskawica” w 1988 roku. Zmarł nagle podczas pobytu u rodziny w Tarnowie-Krzyżu, gdzie został również pochowany.

Ordery i odznaczenia

Jerzy Koziołkowski był wybitną postacią, która otrzymała wiele prestiżowych odznaczeń za swoją odwagę i męstwo podczas służby wojskowej. Wśród jego zasług znajdują się:

  • Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 8366,
  • Krzyż Walecznych, przyznawany za czyny męstwa i odwagi wykazane w wojnie rozpoczętej 1 września 1939 roku – trzykrotnie,
  • Brązowy Krzyż Zasługi,
  • Medal Morski – otrzymany czterokrotnie,
  • Distinguished Service Cross – dwukrotnie, będąc jednym z zaledwie dwóch polskich oficerów marynarki, obok Tadeusza Gorazdowskiego.

Przypisy

  1. Sawicki 2011, s. 468.
  2. Wanda Krystyna Roman, Ewakuacja i internowanie wojsk polskich we wrześniu 1939 roku, w: Piotrkowskie Zeszyty Historyczne 6, 2004, s. 164.
  3. Łukomski Ł. G., Polak P. B., Suchcitz S. A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 442.

Oceń: Jerzy Koziołkowski

★★★★★
Średnia ocena:4.53 Liczba ocen:23