Kazimierz Kozan, ur. 9 stycznia 1895 roku w Tarnowie, a zmarły 22 lutego 1971 roku w Świeciu, był postacią o wyjątkowym znaczeniu w historii Polski. Jako komandor porucznik Polskiej Marynarki Wojennej, odegrał istotną rolę w działaniach morskich, które miały miejsce w trudnych czasach dla całego kraju.
Oprócz swojej kariery wojskowej, Kozan był również zaangażowany jako działacz niepodległościowy, co pokazuje jego aktywność w dążeniu do wolności i suwerenności Polski.
Życiorys
Kazimierz Kozan przyszedł na świat 9 stycznia 1895 roku w Tarnowie, miejscowości, która wówczas była częścią Królestwa Galicji i Lodomerii. Urodził się w rodzinie Juliana, niższego urzędnika miejskiego, oraz Anieli. Swoją działalność wojskową rozpoczął od 1 maja do 1 lipca 1914 roku, kiedy to był członkiem Drużyny Strzeleckiej, a później dołączył do Stałej Drużyny „Sokoła” w swoim rodzinnym mieście.
W dniu 16 sierpnia 1914 roku złożył przysięgę wojskową, wstępując do Legionów Polskich. W czerwcu 1927 roku został przeniesiony do Kadry Marynarki Wojennej, gdzie objął funkcję dowódcy kompanii. Trzy dni przed Bożym Narodzeniem tego samego roku, 23 grudnia, przeszedł do kadry oficerów piechoty, jednocześnie pozostając na dotychczasowym stanowisku. W okresie od 1 lutego do 15 lipca 1930 roku uczestniczył w kursie dla dowódców batalionów organizowanym w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie.
W tym samym roku, w czerwcu, jego kariera wojskowa uległa dalszym zmianom, bowiem został przeniesiony z korpusu oficerów piechoty do marynarki wojennej, uzyskując stopień kapitana z datą starszeństwa 1 lipca 1923 roku oraz 2. lokatą w korpusie rzeczno-brzegowym. Jednocześnie nadal pełnił obowiązki dowódcy batalionu ćwiczebnego w Kadrze MW. W dniu 2 grudnia 1930 roku prezydent RP nadał mu stopień komandora podporucznika, ze starszeństwem od 1 stycznia 1931, przydzielając 1. lokatę w korpusie oficerów marynarki wojennej.
W kwietniu 1933 roku został mianowany na kwatermistrza Kadry MW, a w czerwcu 1934 roku dekorowano go stanowiskiem dowódcy Kadry Szeregowych Floty, które zajmował przez pięć kolejnych lat. Od 2 czerwca 1939 roku pełnił także funkcję komendanta miasta Gdyni, gdzie aktywnie uczestniczył w obronie miasta oraz brał udział w bitwie o Kępę Oksywską.
Po kapitulacji obrońców Kępy Oksywskiej, co miało miejsce 19 września 1939 roku, Kozan dostał się w ręce niemieckie. Przebywał w Oflagu II D Gross-Born, a potem w Oflagu X A Sandbostel. Po długim oczekiwaniu, 29 kwietnia 1945 roku, został uwolniony przez żołnierzy armii brytyjskiej. W lipcu tego samego roku wyjechał do Anglii, a 10 sierpnia został oddany do dyspozycji komendanta Komendy Morskiej „Południe”. Po trzech miesiącach został przeniesiony do grupy rezerwowej oficerów MW.
Zarządzeniem personalnym szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej z 7 czerwca 1946 roku, Kozan został mianowany komandorem porucznikiem, z datą starszeństwa od 1 czerwca 1946 roku, a także z 1. lokatą w korpusie rzeczno-brzegowym. Po latach w obcej ziemi, 20 grudnia 1946 roku, powrócił do Polski. Zmarł 22 lutego 1971 roku w Świeciu.
Ordery i odznaczenia
Kazimierz Kozan, znana postać w historii Polski, został odznaczony wieloma prestiżowymi medalami i wyróżnieniami za swoją działalność na rzecz kraju. Oto lista jego odznaczeń, które podkreślają jego poświęcenie oraz zaangażowanie:
- Krzyż Niepodległości – przyznany 6 czerwca 1931 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- Krzyż Walecznych – przyznany dwukrotnie,
- Złoty Krzyż Zasługi – otrzymany w 1938 roku „za zasługi na polu pracy społecznej”,
- Srebrny Krzyż Zasługi,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Medal Zwycięstwa.
Przypisy
- a b Kozan Kazimierz. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 24.05.2024 r.]
- a b c d e f g h i j k l m n Kazimierz Kozan. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.3802 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 24.05.2024 r.]
- M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199, poz. 372 jako kmdr ppor. Kosan Kazimierz.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 8 z 11.11.1931 r., s. 363.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 133.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 11 z 18.06.1930 r., s. 205.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 16 z 3.12.1930 r., s. 341.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 399.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 11 z 07.06.1934 r., s. 191.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 3 z 11.11.1938 r., s. 27.
- Rybka i Stepan 2006, s. 399.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 16 z 11.06.1927 r., s. 167.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 28 z 23.12.1927 r. Dodatek Nr 1, s. 6.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 201.
- Rybka i Stepan 2006, s. 908.
- A b Sawicki 2011, s. 538.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Józef Mikulski (kapitan) | Tadeusz Kuziora | Władysław Mróz (generał) | Jan Kolanowski | Kazimierz Kosiba | Franciszek Latinik | Władysław Sak | Józef Pecka | Franciszek Iwański | Emil Prochaska | Mieczysław Dobrzański | Włodzimierz Kodrębski (komandor porucznik) | Stanisław Tomasiewicz | Maria Vetulani de Nisau | Józef Wiśniewski (1891–1937) | Rudolf Macko | August Rosner | Andrzej Mróz | Andrzej Battaglia (1895–1918) | Zdzisław JakubowskiOceń: Kazimierz Kozan